Bugün 7.6 milyar olan dünya nüfusunun 2050 yılında 9.8 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor. Artan nüfusun ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için küresel gıda üretiminin 2050'ye kadar yüzde 60 oranında artması gerektiği hesaplanıyor. Buna karşılık ise gıda israfı artıyor. 2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu'na göre dünya genelinde 619 milyon insan açlıktan etkilenirken, aynı yılda 931 milyon ton gıda israf edilmiş. Dünyada israf edilen gıda, 40 ton kapasiteli 23 milyon kamyon dolusu yiyeceğe karşılık geliyor. Türkiye de gıda israfının çok olduğu ülkeler arasında yer alıyor. Her yıl kişi başı 93 kilogram yiyecek israf ediliyor. Procompo Çevre Teknolojileri Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Esra Cevahir, gıda israfını değerlendirmek hem de sıfır atık projesine katkı sağlamak için dünyada ilk kez atık gıdalardan 24 saat içerisinde hem hayvan maması hem de kompost üreten makine geliştirdi.

* Kompost üreten makine projeniz nasıl ortaya çıktı?

DEİK İş Konseyi Kurucu Başkanı olarak üç dönem Zambiya'da ve Cibuti, Ruanda, Gine, Fildişi sahilleri, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kamerun'da çalıştım. Pandemi sürecinin başlamasıyla birlikte Afrika'da tanıştığım ve ilgilendiğim organik gübre konusunu, fabrikalaşarak Türkiye'de yapmaya karar verdim. Tam da bu süreç içerisinde Türkiye'de Emine Erdoğan'ın öncülüğündeki Sıfır Atık Projesi'nin başlatılması, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın ise Sıfır Atık Yönetmeliği'ni getirmesiyle; özellikle gelecek nesiller ve dünyamız için önemli olan çevre teknolojileri alanında şirket kurmaya karar verdim. İki yıl önce faaliyete geçirdiğimiz Procompo Çevre Teknolojileri, yüzde 100 yerli çevre teknolojilerine yönelik makineleri hayata geçiriyor.

"Ürettiğimiz çevre teknoloji ürünleriyle Türkiye'nin ve dünyanın geleceği için katma değer sağlıyoruz. yürüttüğümüz Ar-Ge çalışmalarıyla çevre teknolojileri konusunu daha ileriye taşımayı hedefliyoruz. Ürünlerimizle dünyada sektör lideri olmak istiyoruz."

* Peki sistem nasıl çalışıyor?

Geri dönüştürülmeyen organik atıklar, Procompo makineleriyle; kompost veya hayvan maması olarak sadece 24 saat içerisinde yeniden geri kazanılıyor. Elde edilen kompost; tarım arazileri, seralar, bahçeler ve solucan gübresi üretimi için kullanılıyor. Hayvan maması ise; özellikle belediyeler tarafından ödenen yıllık mama harcamalarını ve hayvan barınaklarındaki mama masraflarını ortadan kaldırıyor. Kompost/Mama makineleri haricinde güneş enerjisi ile çalışan press sistemli 'mobil atık getirme merkezleri' üretimi yapıyoruz. Procompo kompost makinelerini diğer bütün kompost makinelerinden ayıran en temel özellik ise sadece 24 saat gibi kısa bir sürede her türlü çiğ sebze ve meyve atıkları, pişmiş yemek atıklarını, sulu yemek atıklarını, yağlı yiyecekleri, çay ve kahve atıklarını, kemik ve kılçık atıklarını, deniz ürünleri atıklarını, ağaç ve peyzaj atıklarını, peçete ve kağıt atıklarının yüzde 60-70 oranında bertaraf edip kompost haline getirebilmesidir. Procompo makinelerinden çıkan kompost ürününün piyasa satış değeri de bulunmaktadır ve çok aranan ürünlerden biri olma özelliği vardır. Yapılan fizibilite çalışmalarına göre, her yönden Procompo makineleri çok kısa bir süre içinde kendisini amorti etmektedir. Aynı zamanda altını çizmem gereken bir husus da atıklar, dünyada ilk kez hem mama hem de kompost olarak aynı anda alınabiliyor.

* Hangi kurumlar ya da işletmeler bu makinelere sahip olmalı?

2021 yılında Paris İklim Anlaşması'nın meclisimizde onaylanmasıyla Türkiye için yeni bir süreç başladı ve sektörümüzün önemi daha da arttı. Küresel emisyonların 2030'a kadar en az yüzde 50 azaltılmasının hedeflendiği Paris Anlaşması ile 2050'de net sıfır emisyon hedefine ulaşılması amaçlanıyor. Bu kapsamda ülkelerin emisyonlarını azaltmak için atacakları adımlara yönelik ulusal katkı beyanlarını 5 yılda bir güncellemesi bekleniyor. Türkiye'nin bu alanda kullanımı için yapılan mutabakat zabıtları bünyesinde gelecek fonlardan ciddi bir bütçe geliri sağlanacağı ama 2030'a kadar emisyonları düşüremediğimiz takdirde cezai yaptırımlar olacağı da bir gerçektir. Yine aynı kapsamda karbon ayak izinin yok edilmesi ve atıkların bertaraf edilmesi gerektiğinden; belli bir kişi üstü her yerin; iş yerleri, restoranlar, oteller, AVM'ler, konut siteleri, havalimanları,üniversiteler, hastaneler, belediyeler için geri dönüştürülen atıklar haricinde kalan biyobozulur evsel atıkların dönüştürebilmesi için tek yol olan kompost makinelerine sahip olması çok önemlidir. Bu yüzden Procompo Çevre Teknolojileri'nin yüklendiği misyon çok büyüktür.

* İhracata yönelik öncelikli pazarlarınız hakkında bilgi alabilir miyiz?

Pandemi sonrası normalleşmeyle birlikte siparişlerimiz hız kazandı. Şu ana kadar ABD, Yunanistan, Avustralya ve Katar'dan teklif aldık. Yıl sonuna kadar ihracata başlama hedefimiz bulunuyor. Yurt içindeki kadar yurt dışındaki bu ilginin nedeni; Procompo makinelerinin kalitesi, kalitesine göre fiyatlarının uygunluğu ve devamlı yaptığımız Ar-Ge çalışmalarıyla çıkardığımız yeni ürünlerin henüz dünyada bile olmaması, 10 yıl garanti verilmesi ve satış sonrası sağlanan devamlı servis desteğidir... Kompost makineleriyle özellikle organik tarımın yolu açılıyor. Yurt içinde de kamu ve özel sektörle görüşmelerimiz olumlu geçiyor. Ataşehir ilçesi için Procompo tarafından Atabel için üretilen Atacompo'yu hayata geçirdik ve kullanımı başladı. Yine Beyoğlu Belediyesi için özel ürettiğimiz makine, gıda atıklarını hayvan mamasına dönüştürüyor ve bu mamalar hayvan barınağında kullanılıyor.