Suriye savaşın gerçekleştiği beş yılda tam bir ekonomik çöküş yaşamış bulunuyor. Suriye parası 2011 yılında savaş başladığında dolar başına 48 lira kadardı. 2015 yılında dolar başına 235 Suriye Lirası değerine düştü. Mart 2016 tarihinde Rusya geri çekilmeye başladıktan sonra ise önce dolar başına 440 Lira değerine düştükten sonra, geçtiğimiz günlerde karaborsa kuru olan 620 Lira dolar başına fiyatına gelmişti. Bugün sokakta konuşulan ise pek yakında kara borsada dolar başına 650-700 Lira düzeyine gelir deniyor.

DÜNYA BANKASI RAPORU’NA GÖRE SURİYE SAVAŞ SÜRECİNDE 260 MİLYAR DOLAR KAYBETTİ

Birkaç hafta önce yayınlanan bir Dünya Bankası Raporu, Suriye’nin bu savaş sürecinde 260 milyar dolar kaybettiğini yazmıştı. Bir başka Dünya Bankası raporu ise ülkenin GSYİH büyüklüğünün yüzde 55 daraldığını belirtmişti. Savaş başlamadan önce de döviz ve altın rezervleri 20 milyar dolar kadarken, bugün 700 milyon dolara inmiş. Ülkenin GSYİH sayısı satın alma gücü paritesi ile 2012 yılında 97.5 milyar dolarken, 2014 yılında satın alma gücü paritesi ile 55.8 milyar dolara inmişti. Eğer resmi kur ile hesaplanırsa da, 2014 yılında 24.6 milyar dolar kadara düşmüştü. Kişi başına satın alma gücü paritesi ile gelir, 2011 yılında yapılan en son hesaba göre 5 bin 100 dolar kadardı. 2014 yılında nüfusu 17 milyon kadar olan Suriye, 3.5- 4 milyon da mülteci kaybetti. Ülkenin 2014 yılındaki reel büyümesinde yüzde eksi 9.9 daralma olmuştu. Kamu bütçesi / GSYİH oranı 2015 yılında eksi 7.3 kadardı. Kamu borcu / GSYİH oranı ise 2015 yılında 57 oranına çıkmıştı.

KİMSE GEÇİNEMEYECEK

Ülkede enflasyon 2015 yılında yüzde 33.6 düzeyine gelmişti. Cari açık ise 3.2 milyar dolara gelmişti. İhracat 2015 yılında 1.8 milyar dolar olur iken, ithalat da 6.5 milyar dolara çıkmıştı. Ülkenin döviz ve altın rezervi toplamı 2015 yılı Aralık ayında 967 milyon dolara inerken de dış borç 5.8 milyar dolara yükselmişti. Ülkede toplanan vergi de 2011 yılındaki değerinin yüzde 10 kadarına inmişti. Suriye’de toplam kamu çalışanı sayısı da 2.7 milyon vatandaş… Ama pek yakında bu kamu çalışanlarının ortalama maaşı, Suriye’de döviz kurları bir dolar 1000 Lira değerine düşünce de 20-30 dolara inmeye mecbur kalacak.  Kimse geçinemeyecek.

SAVAŞ KİMSEYE YARAMAZ

Savaş böyle bir şey. Genelde kimseye de yaramaz. Tabii biraz tarih de incelersek; Lawrence of Arabia ve Hicaz Emiri Hüseyin’in ortak çabası ile Emir’in üç küçük oğluna Batılılar tarafından suni şekilde  kurulan ülkelerin  (bugünkü adları Suriye, Irak ve Ürdün ) de  pek uzun süre ayakta kalamaması da olağandır. Irak’ta çoğunluk Şii, Lider Saddam ise Sünni idi. Suriye’de ise çoğunluk Sünni, lider Bashir ise Nusayri kökenli idi. Ürdün ise, çok küçük ve çok farklı kökenleri olan, karmaşık bir nüfusa sahip olduğu için bu kargaşalara katılmadı, taraf olmadı ve ayakta kaldı.  İnsanların tümüne de yazık diye düşünüyorum! Petrol bulmanın da kimseye yaramadığı kanısındayım!