Dijital vatandaşlık; yoğun internet kullanmanın ötesinde interneti bilinçli ve güvenli bir şekilde kullanabilmemiz, çevrimiçi ortamlarda başkalarının haklarına saygı göstermemiz ve şahit olduğumuz hukuksuz, tehlikeli olayları ilgili kurumlara bildirmemizle ilgilidir. Dijital vatandaşlık en yalın tanımı ile 'temel ve bireysel varlık ispatıdır'. Dijital, siber ya da e-vatandaşlık, bilgi teknolojilerini düzenli olarak etik, eleştirel ve güvenli bir şekilde kullanan ve 21'inci yüzyıl bireyini tanımlayan bir ifadedir. Artık hepimiz farkındayız ki dijitalleşme ile bireyler için; internet kullanmanın ve çevrimiçi ortamlarda bulunmanın getirdiği yeni bireysel hak ve sorumluluklar doğmaktadır. Kısacası artık internetteki varlığımızı kendi haline bırakamayacağımız, her şeyin tamamen dijitlerle ifade edilmekte olduğu bir dönemdeyiz.

9 ELEMENTİN AÇILIMI

Eğitimci Michael Ribble, 2007'de yazdığı 'Digital Citizenship in Schools: Nine Elements All Students Should Know-Okullarda Dijital Vatandaşlık: Tüm Öğrencilerin Bilmesi Gereken Dokuz Unsur' adlı kitabında, öğrencilere dijital teknolojileri sorumlu ve etkin biçimde kullanmayı anlatırken; dijital vatandaşlığın şu 9 elementten oluştuğundan bahsediyor:

1-Dijital erişim: Bireylerin teknoloji okuryazarlığı doğrultusunda dijital platformlara erişebilmesi ve bunu sağlayan teknolojik araçlarını kullanma becerisi.

2-Dijital ticaret: Bireylerin alışveriş, para transferi yapmak, banka işlemlerini gerçekleştirebilmek gibi işlemleri bilinçli ve doğru bir şekilde gerçekleştirebilmesi, dolandırıcılık, fidye gibi kötü niyetli tuzaklardan kendilerini ve maddi kaynaklarını koruyabilmesi.

3-Dijital iletişim: Bireylerin başta sosyal medya platformları, çevrimiçi oyunlar, faaliyetler olmak üzere; tüm dijital iletişim, etkileşim kanallarında da tıpkı gerçek, fiziksel ortamlarda olduğu gibi saygılı, özenli ve etik davranması.

4-Dijital okuryazarlık: Çevrimiçi araçlardan edinilen bilgileri doğru değerlendirmek ve güvenilir kaynak süzgecinden geçirmek sorumluluğu. Bilgi kirliliğinin yüksek olabileceği bilinci ile tüm dijital kanallardan gelen bilgilerin dezenformasyona, asparagasa neden olmamasını hassasiyetle gözetmek.

5-Dijital etik: Etik değerler çerçevesinde, saygılı ve empati içerisinde internet kullanımını ifade eden bir dijital vatandaşlık boyutu.

6-Dijital kanun: İnternet kullanımının getirdiği hukuksal düzenlemelere, suç olabilecek internet ihlallerinin bilinmesine ve dikkat edilmesine vurgu yapan vatandaşlık elementi. Siber suçlar gibi suçların yanı sıra sosyal medya ortamlarında, zorbalık, ifade özgürlüğü ihlali, şantaj, itibar zedeleme gibi suçların da kanun önünde cezai yaptırımlarının bulunduğunun bilinmesi ve bu konuda diğerlerinin bilinçlenmesi.

Dijital, siber ya da e-vatandaşlık, bilgi teknolojilerini düzenli olarak etik, eleştirel ve güvenli bir şekilde kullanan ve 21'inci yüzyıl bireyini tanımlayan bir ifadedir.

7-Dijital hak ve sorumluluklar: Dijital ortamlarda da tüm hukuki yükümlülüklere uyulması, şahit olunan ihlalleri, uygunsuz durumları başta CİMER, Emniyet Genel Müdürlüğü olmak üzere ilgili, tüm diğer resmi kurumlara belgeli ve kanıtlı bir şekilde bildirme sorumluluğuna gösterilen özen.

8-Dijital sağlık: Uzun süre bilgisayar, akıllı telefon ve tablet gibi cihazların kullanımından kaynaklanabilecek problemlerden kaçınmak, sakınmak sorumluluğu.

9-Dijital güvenlik: İnternet kullanırken, bir program indirirken, bir bilgiye erişmeye çalışırken veya bir paylaşım yaparken bunların doğru kaynaklarla, doğru yöntemlerle yapıldığından emin olunması sorumluluğu. Kişisel bilgilerin çalınmasına neden olabilecek hatalara karşı uyanık ve tetikte olunması.