Yeşil hidrojen üretimi konusunda önemli bir tarihi fırsata sahip olan Türkiye, kümülatif olarak bakıldığında yenilenebilir enerji sıralamasında ilk beşe girebilecek bir potansiyele sahip. Türkiye'nin 81 ili için gerçekleştirdiğimiz çalışmalarda gerekli ihtiyaçlar çıkarıldıktan sonra 600 milyon tonun üzerinde bir hidrojen üretebilme potansiyeli mevcut. Bu kaynak ülkemiz için inanılmaz bir ekonomik fırrsat oluşturuyor. Örneğin, Almanya geçtiğimiz sene Avustralya ile bir anlaşma yaptı. Bu anlaşmaya göre Almanya, 2030 yılına kadar kilogramı 10 dolardan yıllık 5 milyon ton hidrojen karşılığında 50 milyar dolar bütçe ayırdı. Bu anlaşma gösteriyor ki, dünyada hidrojen ticaretine yönelik hızlı gelişmeler söz konusu. Çünkü Avrupa'nın yeşil hidrojene ihtiyacı bulunuyor ve bunun için bir ekosistem kurulması planlanıyor. Komşu ülke durumundaki Türkiye, bunu Avrupa'ya ve diğer ülkelere yönelik bir ihracat fırsatına dönüştürmeli. Bu nedenle, akıllı hamleler ve her bir sektöre yönelik eylem planları ile bu fırsatları mutlaka katma değere dönüştürmeli.

ACİLEN BİR HİDROJEN BAKANLIĞI KURULMALI

İlgili teşvikler ile alt yapı kurulumu, teknoloji geliştirmeye yönelik araştırma, geliştirme, inovasyon ve ticarileşme desteklerinin oluşturulması gerekiyor. Hatta bana göre daha önce de belirttiğim gibi, acilen üst seviyede belki bakanlık bünyesinde bir komisyon kurulması gerekiyor. Hatta acilen bir hidrojen bakanlığı kurulmalı. Örneğin, Suudi Arabistan'da enerji bakanlığı olmasına rağmen petrol bakanlığı da mevcut. Hidrojen de bizim için oldukça öncelikli bir konu olduğu için, bu konuda önümüzdeki süreçte yani 2053 yılına kadar üst seviyede bir koordinasyon kurulu veya bakanlık veya bakanlığın içinde önemli bir birim mutlaka oluşturulmalı. Önümüzdeki dönemin altını yeşil hidrojen olacak. Burada da kaynak olarak yenilenebilir enerji kullanmak gerekir ve bu konuda yenilenebilir enerji özelinde bütün kaynaklar dikkate alındığında Türkiye dünyanın en önemli potansiyele sahip ülkelerinden biri. Türkiye bunu mutlaka katma değere dönüştürmeli ve gerekli öncü yatırımları hızlıca oluşturmalı, hidrojen ticaretinin içinde acilen anahtar ülke olmalı ve de Avrupa'nın teminatçısı olmalı.

HİDROJEN ÇAĞINI YAKALAMAK İÇİN ATILMASI GEREKEN STRATEJİK 30 ADIM

Sonuç olarak ülkemizin bu önemli yarışta geri kalmaması ve hak ettiği ekonomik ve gelişmişlik seviyesini, bu hidrojen çağında yakalaması ancak 30 maddenin ivedilikle hayata geçirilmesine bağlı

1) Ülkemizde stratejik raporlar ve yol haritaları çıkarıldı güzel bir heyecan oluştu. Fakat herkes hidrojen eylem planını bekliyor ve bunu acilen oluşturup hayata geçirmek gerekiyor.

2) Bu çıkacak hidrojen eylem planı, karbon eylem planı ile de acilen ilişkilendirilmeli.

3) Sektörlerin hidrokarbon yakıtlı seçeneklerden hidrojene dönüşümünü ve gelişimini sağlayacak destek programları acilen oluşturulmalı.

4) Hidrojen enerjisinin üretim, depolama, taşıma, kullanma ve lojistiği ile ilgili olacak teşvik ve destek programlarının acilen hayata geçirilmesi gerekiyor.

5) Hidrojen ekosisteminin geliştirilmesine yönelik, bütün paydaşlarını, akademik, kamu ve sanayi hatta sivil toplum örgütleri boyutunda bir araya getirip ortak eksen ve hedefli çalışmalar yapılmalı.

6) Hidrojenin lisanslanması, üretimi, iletimi ve dağıtımını düzenleyen yasalar ve yönetmelikler acilen oluşturulmalı.

7) Hidrojen sistem ve ekipmanlarina yönelik, standartlar, kodlar, yönetmelikler ve de düzenlemeler acilen yapılmalı.

8) Hidrojen standardizasyon ve sertifikalandırma sistemleri acilen oluşturulmalı.

9) Hidrojen ekonomisine geçiş için bütün iş dünyası paydaşlarına çağrı yapılıp ortak hedefli çalışmaların yapılması sağlanmalı.

10) Hidrojen enerjisi teknolojileri için öncelikli teknoloji geliştirme programları ve fonları hayata geçirilmeli.

11) Hidrojen sektörünün gelişme hamlesini başlatmak için, bütün sektörleri acilen karbon yoğunluğuna bağlı olarak ölçeklendirmeye başlamak gerekiyor.

12) Hidrojen Bankası'nı Avrupa Birliği kurdu, acilen ülkemizde hidrojen bankacılığı süreçlerini başlatmalıyız.

13) Bu arada acilen İstanbul'da Hidrojen Borsası'nı kurarak bir ilke imza atmak gerekir. Bu bize dünyada bir öncülük kazandıracaktır.

14) Doğal gaza hidrojen katılıp kullanılması çok önemli. Geçmişte yapılan pilot ölçek çalışmalar büyük projelere dönüştürülüp, ülke geneline yayılmalı.

15) Hidrojen ekonomisinde karbon yakalama teknolojilerinin geliştirilmesine destek vermek, bu karbonun yeşil hidrojen ile kullanılıp temiz yakıt ve kimyasalların desteklenmesi gerekiyor.

16) Ülkemizin TOGG batarya elektrikli aracı var, buna ek olarak acilen hidrojen elektrikli aracımızı da çıkarmalıyız. Hatta ismini HidroTOGG koyabiliriz.

17) Hidrojenli dron, insansız hava aracı, uçak, ve savunma sistemleri geliştirme programlarını başlatmalıyız.

18) Acilen hidrojen çiftlikleri ve bölgeleri oluşturmalıyız.

19) Karadeniz'deki milyarlarca metreküp olan yoğun H2S kaynağından H2 elde edilmesi projesi milli ölçekte başlatılmalı. Eğer Karadeniz için önlem alınmazsa 20-25 senelik bir zaman diliminde tamamen bir H2S gölüne dönüşme riski olacak. Karadeniz'i ıslah ederken, hidrojen üretimine dönüştürülmesi çalışmalarını mutlaka başlatmak gerekiyor.

20) Nükleer hidrojen çalışmaları acilen başlatılmalı ve kurulan nükleer tesislerin hidrojen üretimine uygun hale getirilmesi için gerekli düzenlemelere başlanması gerekiyor.

21) Yenilenebilir enerji kaynakları (YEKA) yatırımlarında acilen enerji depolama seçeneğine hidrojen üretiminin acilen eklenmesi ve buna teşvik ve destekleri oluşturma, gerekirse sübvansiyon yapılması ivedilikle gerekiyor.

22) Doğal gaz ve diğer yakıtlara sürdürülebilir yakıtlar özelinde hidrojen başta olmak üzere katılması çalışmaları bütün sektörlerde teşvik edilmeli.

23) Hidrojenin yeraltında depolanması (tuz, doğal gaz ve petrol sahaları) teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik fizibilite etütlerinin yapılması gerekiyor.

24) Biokütleden gazlaştırma, fermantasyon veya fotonik yöntemler kullanarak hidrojen üretimi teşvik edilmeli.

25) Yeşil hidrojenden hammadde olarak kullanılıp diğer alternatif yakıt ve kimyasallara gitme (metan, metanol, amonyak vb.) teşvik edilmeli.

26) Sıvı hidrojen üretim ve depolama tesislerinin kurulumuna yönelik fonlar ve kurumsal düzenlemeler oluşturulmalı.

27) Acilen hidrojen dolum istasyonları için düzenlemeler yapılıp, dolum istasyonları oluşturulmalı.

28) Hidrojen ekosisteminin tüm unsurlarının var olduğu hidrojen vadilerinin belirlenecek bölgelerde oluşturulması gerekiyor.

29) Başta Almanya olmak üzere hidrojen ithalatı ve ihracatı için ticaret anlaşmaları şimdiden yapılarak ciddi kaynaklar oluşturulmalı.

30) Bütün yukarıda belirtilen faaliyetlerin ve programların koordinasyonuna yönelik, acilen Cumhurbaşkanlığı nezdinde bir 'Hidrojen Kordinasyon Kurulu' oluşturulması çok faydalı olacaktır.