Hızla büyüyen ve gelişen e-ticaret sektöründeki oyuncuların davranışlarını düzenlemek amacıyla 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun (E-ticaret Kanunu veya Kanun) kısa süre önce köklü bir değişime uğradı1. Dijitalleşme ve geçirdiğimiz pandeminin etkileriyle e-ticaret sektöründeki büyüme hızı ve kısa süre içinde yaşanan dönüşüm, sektörde birtakım koruyucu ve önleyici yasal mekanizmalara ihtiyaç duyulduğunu ortaya koydu. Bu çerçevede, yasa koyucu 1 Ocak 2023 itibarıyla2 yürürlüğe giren yeni düzenlemeler ile e-ticaret sektöründeki aktörlere önemli yükümlülükler öngördü. Bu düzenlemeler, özellikle e-ticarette haksız rekabetin önlenmesi ve rekabeti bozucu uygulamaların önüne geçilmesini sağlamak amacıyla önemli kısıtlamalar getirdi.

E-TİCARET LİSANSI ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

E-ticaret Kanunu'na getirilen en dikkat çekici yeniliklerden biri e-ticaret lisansı alma yükümlülüğüdür. Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 15 milyar TL ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıları (ETAHS)3 ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıları (ETHS) 'lerin4 faaliyetlerine devam edebilmeleri için 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren Ticaret Bakanlığı'ndan lisans alma zorunluluğu getirildi. Lisanslamayla e-ticaret sektöründe faaliyet gösteren belli büyüklükteki işletmelerin kamunun gözetim ve denetimi altına alınmasının amaçlandığı görülüyor.5

ORTA, BÜYÜK VE ÇOK BÜYÜK ÖLÇEKLİ ETAHS VE ETHS'LER

E-ticaret Kanunu ve E-ticaret Yönetmeliği6 ile ETAHS ve ETHS'lere işlem hacmi ve işlem sayısına bağlı olarak farklı yükümlülükler getirildi.

"E-ticaret Kanunu'na getirilen yenilikler, e-ticaret ekosisteminin geleceğini önemli ölçüde değiştirecek. Yeni düzenlemelerle e-ticarette haksız rekabetin, tekelleşmenin ve rekabeti bozucu uygulamaların önüne geçilmesi amaçlanıyor"

ETAHS VE ETHS'LERE GETİRİLEN YÜKÜMLÜLÜKLERDEN BAŞLICALARI

Kanun, temel olarak e-ticarette haksız ticari uygulamaları yasaklıyor. Böylece, ETAHS'nin aracılık hizmeti sunduğu ETHS'nin ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayan haksız ticari uygulamaları Kanun ile yasaklandı. Yeni düzenlemelere göre, ETAHS ve ETHS'lerin kesişen ve farklılaşan bir dizi yükümlülüğü bulunuyor. Bu yükümlülükler ETAHS ve ETHS'lerin ölçeklerine (orta, büyük ve çok büyük) göre değişiklik gösteriyor. Bu yükümlülükler arasında dahili iletişim sistemi kurma, markalı ürün satışı, çevrim içi arama motorlarındaki tanıtım ve erişim imkanları, veri kullanımı ve paylaşımı, hisse devri bildirimi ve bağımsız denetim, erişim ve tanıtım kısıtlamaları, reklam ve indirim bütçesinin sınırlamaları, ödeme hizmetleri, ilan hizmetleri ve posta ile taşımacılık hizmetlerine ilişkin sınırlamalar yer alıyor. Bu düzenlemeler, e-ticaret sektörünü derinden etkileyecek önemli değişiklikler olarak değerlendiriliyor. Kanun'un bazı hükümleri 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmişken, bazıları ilerleyen tarihlerde uygulanacak. E-ticaret mevzuatına getirilen bu yenilikler, e-ticaret aktörleri ve uygulayıcıları için uyum sağlama sürecini gerektiriyor ve her bir e-ticaret oyuncusu, bu düzenlemeleri kendine özgü koşullarıyla değerlendirmeli.

Sonuç

E-ticaret Kanunu'na getirilen yeniliklerin, e-ticaret ekosisteminin geleceğini önemli ölçüde değiştireceğini belirtmek abartılı olmaz. E-ticarette haksız rekabetin, tekelleşmenin ve rekabeti bozucu uygulamaların önüne geçilmesini amaçlayan yeni düzenlemelerin halihazırda yüksek pazar gücüne sahip işletmelerin hareket alanlarının kısıtlanarak denetim ve gözetim altına alınmasını hedeflediği görülüyor. Öte yandan, Kanun'da yapılan kapsamlı değişikliklerin Anayasa'ya aykırılığı iddiasıyla bazı hükümlerinin iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) yapılan başvuru neticesinde ise AYM, iptali talep edilen hükümlerin Anayasa'ya aykırı olmadığı görüşüyle talebini reddetmiştir7. Böylece, yürürlükteki E-ticaret Kanunu hükümlerinin Anayasa'ya aykırılığı üzerinden yapılan tartışmalara AYM son noktayı koymuştur.

Dipnotlar

1-6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 07.07.2022 tarihli ve 31889 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7416 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değişikliğe uğradı.

2-Bazı hükümleri farklı tarihlerde yürürlüğe girer.

3-E-ticaret pazar yerinde kendisinin satış yapıp yapmadığına bakılmaksızın diğer e-ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcılar olarak tanımlanır.

4-E-ticaret pazar yerinde kendisinin satış yapıp yapmadığına bakılmaksızın diğer e-ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkAn sağlayan aracı hizmet sağlayıcılar olarak tanımlanır.

5-2/4528 Esas Numaralı Teklif Madde Gerekçesi, s. 20.

6-Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik, 26.08.2015 tarihli ve 29457 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırarak 29.12.2022 tarihli ve 32058 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.

7-22.09.2023 tarihli ve 32317 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Anayasa Mahkemesi'nin E. 2002/109, K. 2023/125 sayılı ve 13.07.2023 tarihli kararı.