Temel olarak sürdürülebilir turizm odaklı politika ve stratejiler çerçevesinde her bölgenin iş birliği modelleri oluşturması, yerelden aldığı güç ile farklı ve özgün ürünler geliştirebiliyor olması önem taşıyor. Her ne kadar dijital çağda yaşıyor olsak da odağında doğa ve her türlü canlı olan turizmde kilit kelime, 'değer'... Değerlere dayalı turizm ürünleri tüketicilerin ilgisini çekiyor olacak. İlerleyen yıllarda seyahat tercihleri artan oranda tüketicilerin ilgilerini, inançlarını ve tutumlarını yansıtacak. Manevi turizm, spor, wellness, ekoturizm, kırsal turizm gibi değer temelli turizm talepleri tercih edilecek. Bununla birlikte artırılmış gerçeklik ve yapay zeka destekli operasyonlar da göz ardı edilmemeli. Ülkemizin tarihsel kültür zenginlikleri ile mukayeseli üstünlüğümüz mevcut. Türkiye, sosyo-ekonomik seviyesi ve seyahat deneyimi yüksek ziyaretçilerin; temel motivasyonu somut ve soyut kültürel çekicilikleri/ürünleri öğrenmek, keşfetmek, deneyimlemek; festival ve sanat etkinliklerinin parçası olmak olan gezginlerin odak noktasında olabilmeli. İnanç turizmi ya da dünyada son derece yükselen bir eğilim olan ve kişi başı harcama oranı oldukça yüksek olan manevi turizm de geliştirilmesi fayda sağlayacak turizm çeşitleri arasında bulunuyor. Türkiye büyük bir coğrafya ve dünyanın odağı olan kırsal turizmin gelişmesi, özellikle düşük nüfuslu bölgelerde üretim yoluyla yerel kalkınmayı desteklediği gibi geriye göçü teşvik etme özelliğine sahip. Kesinlikle bölge halkının sesi rehber alınmalı. Zorluklarla mücadele edebilmek için ise değişen turizm eğilimlerine yönelik ürün geliştirebilmek, yeni pazarlar yaratarak rekabet gücünü artırabilmek için öncelikle yereli sahiplenmek gerekiyor.

DOĞRU PAZARLAMA STRATEJİLERİ VE POLİTİKALAR BELİRLENMELİ

Her bölgeye özel tescillenmiş coğrafi işaretli ürünlerin de doğru pazarlama stratejileri ile tanıtım faaliyetlerde belirleyici olması kıymetli. Keza 'astrostay' köyleri geliştirilmesi gibi faaliyetler de kırsal turizmin gelişimi için değerli. Pandemiyle beraber ekoturizm talebindeki artış eliminizi güçlendiren bir diğer unsur. Örneğin, dünyanın lider markaları kampçılık alanında uzun vadeli yatırımlar yapmaya devam ediyor, dolayısıyla dünya genelinde talebin giderek artacağı malum olan kamp turizmi için uluslararası standardizasyonların getirilmesi elzem. Spor turizmi, globalde çok büyük bir ekonomi; ülkemiz de bu alanda coğrafi avantaja sahip. Dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, kano, kayak, kanyon geçişi, dağ bisikleti gibi alternatif açık hava aktivitelerini kapsayan macera turizminin bölgeler bazında çeşitlendirilmesi, uluslararası standartlar temel alınarak uygulanması ülke genelinde yıl boyu hareketlilik sağlayacak diğer fırsatlar. Dağ turizmi ile öne çıkan destinasyonlarda wellness ve kış sezonu haricinde alternatif spor yatırımlarını teşvik edecek politikalar belirlenmesi; Avrupa'nın en önemli termal kaynaklarına sahip ülkemizde farklı bölgelerde uluslararası standartlarda komplekslerin oluşturulması da önemli.

DESTİNASYONLARA ÖZEL FORMÜLLER

Herkese uyan tek bir çözüm, tüm destinasyonlara uygulanabilecek bir formül yok elbette. Her yerin kendine has değerleri (doğal, kültürel, vb.), zorlukları (bağlantı, erişilebilirlik, ziyaretçi artışını yönetme, mevsimsellik, vb.) ve öncelikleri (ziyaretçi sayısını artırma, akıllı bir destinasyon olma, vb.) mevcut. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü'nün de (UNWTO) yayımladığı raporlarda belirttiği üzere genel yaklaşımlardan bahsetmek mümkün. Turizm, kırsal kalkınma politikalarında stratejik ayaklarından biri haline getirilmeli. Yerel halka turizmin çeşitlendirilmiş bir ekonominin parçası olarak oynayabileceği rol anlatılmalı. Destinasyonların bölgesel kimliği ve ayrıcalıklı özellikleri göz önünde bulundurularak yerel halkın refahı ve yararı için adil, kapsayıcı, dirençli ve sürdürülebilir bir sektör inşa edilmeli. Yerel halka turizmin geliştirilmesindeki sorumlulukları, örneğin doğa rezervleri, Dünya Mirası Alanları, doğal ve tarihi alanlar gibi doğal ve kültürel kaynaklara, yerel biyolojik çeşitliliğe ve kültüre saygı göstermeye özel önem gösterilmesi aşılanmalı.

"Kurulan turizm işletmelerinde yerel halk istihdamına öncelik verilmeli. Bu yerel halk için özel eğitim programları gerektirecek. Bu tesislerin inşası ve tefrişinde çevreyi korumak suretiyle mümkün olduğunda yerel ürünler kullanılması ve yöresel dokunuşlar desteklenebilir"

KIRSAL TURİZME YÖNELİK BÜTÜNSEL BİR BAKIŞ AÇISI KURGULANMALI

Bölgesel turizmin yönetimi kamu-özel-toplum ortaklıklarına dayanmalı ve turizm değer zincirinde yer alan tüm paydaşların süreçlere tam olarak dahil olduğu bütüncül ve sistemik bir yaklaşım benimsemeli, toplumsal cinsiyet konuları ana akım haline getirmeli. Yerel halk ile turizmin faydalarını ve sorunlarını açıklamak, bölgede kullanılabilecek turizm geliştirme yaklaşımlarını tartışmak ve kendilerinin turizme katılabilecekleri ve turizmden faydalanabilecekleri çeşitli yolları gözden geçirmek için toplantılar düzenlenmeli, uzlaşmaya varılmalı ve yerel halkın katılımı için program oluşturulmalı. Kendi bölgelerini ve toplumlarını en iyi şekilde tanıyan yerel halk ile alternatif turizm ürünleri geliştirilmesi konusunda da fikir alışverişi yapılacak toplantılar düzenlenebilir. Yerel el sanatlarının, zanaatkarlarının turistlere ürün sunarak hem gelir elde edilmesinin sağlanması hem de kültürel mirasın korunması noktasında belirli kalite standartlarında bölgeye kazandırılması, bunun için özel tasarım, pazarlama eğitimleri verilmesi, satış noktalarının geliştirilmesi; ilgili destinasyonun geleneksel dans, müzik veya tiyatro gibi zenginlikleri varsa, bunların özgünlüklerini korumak suretiyle ziyaretçilere yönelik ürünler geliştirilmesi sağlanması yönünde düzenlemelere teşvik edilmesi halkın dahil olmasını sağlayacak. Yerel ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanıyorsa, bu ürünlerin turizm işletmelerinde, yerel halkı kendi kaynaklarından mahrum bırakmadan kullanılması için programlar geliştirilmesi, bu ürünlerin kalitesinin artırılması, uluslararası coğrafi etiketlendirme yöntemleri için teşvik edilmesi, istikrarlı ve güvenilir tedarik zinciri mekanizmalarının oluşturulması için destek sunulması gerekiyor.

ULUSLARARASI KALKINMA VE PROJE FİNANSMANINA ERİŞİM

Uluslararası kalkınma ve proje finansmanına erişim konusunda yol gösterilmeli, hibe ve krediler yoluyla yerel girişimcilerin küçük ölçekli turizm işletmeleri kurmaları teşvik edilmeli. Kurulan turizm işletmelerinde yerel halk istihdamına öncelik verilmeli. Bu yerel halk için özel eğitim programları gerektirecek. Bu tesislerin inşası ve tefrişinde çevreyi korumak suretiyle mümkün olduğunda yerel ürünler kullanılması ve yöresel dokunuşlar desteklenebilir. Turizm işletmeleri kurulduktan sonra bunların izlenmesi ve desteklerin tek seferlik olmaması da önemlidir. Turizmin geliştirilmesi için altyapı geliştirme programının parçası olarak yerel halk için yol, su, elektrik ve atık yönetimi gibi temel altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi suretiyle hayatlarına dokunulması; bölgelerinde bulunan milli parklara, arkeolojik/tarihi vb. alanlara giriş ücretleri gibi turizmden elde edilen gelirin bir kısmının eğitim ve sağlık hizmetleri sunan kamu tesislerinin ya da köylerin iyileştirilmesi için kullanılması motivasyonu artıracaktır.