Genetik kodlarında müşteri odaklılık bulunan, iştirakleri ve iş ortaklarıyla birlikte 10'un üzerinde iş kolunda krediden sigortaya, ulaşımdan kart hizmetlerine, ödeme sistemlerinden eğlence dünyasına kadar geniş bir yelpazede hayatın 360 derece her noktasında 10 milyondan fazla müşterisine seslenen ve Türkiye genelinde bulunan 12 şubesi ile Aktif Bank, Platinonline.com'un 'kadın girişimciler' sohbetlerinin konuğu oldu. Kadın girişimciler için özellikle rol modeller çok büyük önem taşıdığını söyleyen Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca, girişimcilik alanında başarılı ya da başarısız olmuş kadın rol modellerin, bu alanda harekete geçmek isteyen ancak gerekli cesareti bulamayan kadınlar için çok kıymetli yol göstericiler olduğuna inandığını ifade etti.

Kadın istihdamında Türkiye'yi hangi noktada görüyorsunuz?

Türkiye'nin kadın istihdamında henüz gidecek yolu olduğunu düşünüyorum. TÜİK işgücü verilerine göre Kasım 2019-2020 döneminde işgücündeki kadın sayısında 840 bin, istihdamdaki kadın sayısında ise 571 bin kayıp olduğunu üzülerek görüyoruz. Bu tabloda şüphesiz pandeminin önemli bir etkisi var. Pandemiyle birlikte kadınların evde sorumluluklarının artması iş yaşamından ayrılmalarına neden oluyor. Bu durumun kalıcı olmaması için kadın istihdamının artırılmasına yönelik adımlar atılması gerektiğini düşünüyorum. 2023 yılında kadınların istihdama katılımı için hedefimiz yüzde 41'ken, bu oranın yüzde 26'ya gerilemesi, daha yapılacak çok şeyimiz, gidilecek uzun bir yolumuz olduğunu anlatıyor.

Türkiye'de size göre kadın girişimciler en çok hangi konuda sorun yaşıyor? Bu konuda neler yapılmalı?

Bu alandaki en önemli etkenlerin başında bence toplumsal algılarımız geliyor. Toplumun kadına biçtiği rollerin ve yüzyıllardır süregelen kırılması zor kabullerin artık dönüşmeye başladığını görsek de bu, bugünden yarına hızla değişecek bir durum değil elbette. Bu algıların değiştirilebilmesi için özel sektör, kamu, sivil toplum kuruluşları, toplum, bireyler; her kesim hep birlikte çalışmalıyız. Kadının ekonomik, toplumsal, sosyal, siyasi her alandaki varlığının ve kadın girişimciliğinin güçlendirilmesi için topyekûn bir hareket gerekiyor. Ben bu konuda umutluyum. Bugün nasıl ki 50 yıl öncesine göre çok daha aydınlık bir durumdaysak, bundan 50 yıl sonrasında da bu konuları aşmış olacağımıza gönülden inanıyorum.

"KADINLAR İÇİN ROL MODELLER BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR"

Kadın girişimciler için özellikle rol modeller çok büyük önem taşıyor. Girişimcilik alanında başarılı ya da başarısız olmuş kadın rol modellerin, bu alanda harekete geçmek isteyen ancak gerekli cesareti bulamayan kadınlar için çok kıymetli yol göstericiler olduğuna inanıyorum. Yalnızca başarı hikayeleri değil, başarısızlık hikayeleri de çok kıymetli... Neyi nasıl yapmayacağını, tecrübeyi bizzat edinmiş kişilerden öğrenmek, girişimciye çok şey kazandırır. Bu nedenle rol modellerin mentorluğu bu yolculukta büyük önem taşıyor. Girişimcilik ekosisteminde de mentorluk ağını güçlendirebilmek kadın girişimciler için önemli bir kilometre taşı olacaktır diye düşünüyorum.

"KADINLAR İŞE ALIMLARDA ERKEKLERDEN DAHA OBJEKTİF"

Buna ek olarak, kurumsal hayatta olduğu gibi girişimcilik alanında da referans mekanizmalarının bazı olumsuzluklar yaratabildiğini gözlemliyorum. Örneğin referansların önemli rol oynadığı işe alım süreçlerinde, yöneticilerin geçmişte birlikte çalıştığı isimler genellikle devreye giriyor. Aynı sosyal çevreyi paylaşan erkekler de genellikle yine erkek adaylara referans oluyor. Oysa kadın yöneticilerin işe alım süreçlerinde daha objektif bir bakış açısına sahip olduklarını ve kadın-erkek fark etmeksizin bir referans mekanizması çalıştırdıklarını gözlemliyorum. Bu durum girişimcilik ekosisteminde de benzer yönde işliyor. Yakın dönemde yapılan bir araştırma da kadın girişimcilerin yatırımcı dünyasını bir erkekler kulübü olarak nitelendirdiğini ortaya koydu. Bu da kadınların yatırım almaktan kendi istekleriyle uzak durmasına neden oluyor. Özellikle girişimciler için yatırımların büyük önem taşıdığını ve ekosistemi ivmelendirdiğini göz önünde bulundurursak, "networking" sisteminin kadınlar lehine çevrilmesinin ne kadar önemli olduğunu anlıyoruz.

Kadın girişimcilere tavsiyeleriniz nelerdir?

Hem kadın girişimcilere hem de iş yaşamındaki tüm kadınlara ilk ve en güçlü önerim; mücadelelerden kaçmayıp, tekliflere karşı daha istekli ve çevik yaklaşmaları... İş yaşamındaki deneyimime dayanarak kadınların tekliflere ve fırsatlara çok daha düşünerek, çok daha planlı yaklaştığını söylemeliyim. Bu uzun vadeli ve tüm detaylarıyla baştan sona değerlendirme mekanizması, zaman zaman önemli şansları kaçırmamıza sebep olabiliyor. Kadınlara "aday olun, istekli olun, cesur olun ve kendinize güvenin" diyorum. Kadın girişimciler için özellikle cesaret her şeyin önünde geliyor, kendilerine güvenlerini her zaman diri tutsunlar ve yollarına çıkan engeller cesaretlerini kırmasın.

Finansmana erişimde kadınlara eşit davranıldığını düşünüyor musunuz?

Tarihsel olarak baktığımızda özellikle ekonomik kriz dönemlerinde kadınlar için eğitime ve finansmana erişim gibi yaşamsal konularda bazı eşitsizliklerin doğduğunu biliyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliği konusu her alanda karşımıza çıktığı gibi finansmana erişim alanında da muhakkak bazı boşluklar yaratıyor.

"KADINLAR FİNANSAL ERİŞİMDE DESTEĞE MUHTAÇ"

Örneğin pandemi döneminde KAGİDER tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya katılan kadın girişimcilerin yüzde 76'sı pandemide zorlandığını, yüzde 56'sı bu dönemde borçlandıklarını belirtiyor. Ayrıca kadın girişimcilerin yüzde 55'i bu dönemde firmalarını geçici olarak kapatmak zorunda kaldıklarını söylüyor. Veriler, kadın girişimcilerin finansal kaynaklarına erişim konusunda desteğe ihtiyacını gözler önüne seriyor.

Yine KAGİDER'in 2019 yılında yayınladığı Türkiye'de Kadın Girişimcilik Endeksi raporunun çıktıları ise bize kadın girişimcilerin yaşadığı zorlukların başında finansmana erişim konusunun geldiğini göstermişti.

"KADINLARA FİNANSAL DESTEĞİN ARTACAĞINA İNANIYORUM"

Oysa kadın girişimcilerin finansmana erişimi konusunda kamunun çok önemli teşviklerinin yanı sıra özel sektörün de kıymetli aksiyonları mevcut. Kadın girişimcilerin kendilerine uygun finansal desteği bulduklarında vizyonları ve dinamik yapıları sayesinde işlerini büyütüp daha ileriye taşıyacakları gerçeği her kesim tarafından görülüyor. Bunun da hem ekonomik hem de toplumsal kalkınma için ne kadar elzem olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla finansmana erişim alanında kadınlara sağlanan hem bilinçlendirici hem de cesaretlendirici aksiyonların önümüzdeki dönemde artarak devam edeceğine inanıyorum.

Kadınların kariyer planlamasında nelere dikkat etmeli?

Toplumun nesiller boyunca kadına biçtiği rolün, bizi işi yaşamında zaman zaman dezavantajlı noktalara taşıdığı gerçeğini göz ardı edemeyiz. Hem doğası hem de kendisine atanan rolü gereği çocuklarına ve ailesine karşı sorumluluklarını, her şeyin önünde tutan bir kadın en azından belli bir dönem iş yaşamında da dezavantajlı duruma düşüyor. Bu ciddi ve çok önemli sorumluluğu sırtlanan kadınlar, üzerine bir de iş yaşamındaki mücadelelerle de başa çıkması gerektiğinde elbette güçlük çekebiliyor.

"KARİYER PLANLAMASI KONUSUNDA STRATEJİK VE İÇERİK ODAKLI OLMAK GEREK"

Ben de bir anne benim için de çocuklarım her şeyden önemli. Ama onların sonsuza kadar bu yaşlarda kalmayacağını biliyorum. Gelecekte onlar için iyi bir rol model olabilmek, onlara iyi bir gelecek sunabilmek, karşılarına donanımlı bir anne olarak çıkabilmek de çok önemli. Zor gibi görünse de bu teraziyi en iyi şekilde dengelemek kadınların elinde, ben de konuya bu açıdan yaklaşarak sorumluluklarımı dengede tutmaya çalışıyorum.

Kariyer planlaması konusunda ise stratejik ve içerik odaklı olmanın gerekliliğine inananlardanım. İçerikle, datayla beslenen, çok okuyan, araştıran, kendine ilgi alanları yaratanların her zaman çevresinde saygıyla karşılandığını görüyoruz. Doğru kaynaklardan kendimizi beklemenin hayatın her alanında bizi mutlu edeceğinden eminim.

Kurumunuz kurumsal girişimciliği destekliyor mu? Kadın girişimcilere ve istihdamına yönelik şirketinizde izlenen politikalar hakkında bilgi verir misiniz?

Bankacılık sektörünün kadın istihdamı açısından güçlü sayılabilecek bir sektör olduğu düşünülüyor. Ancak geçen yıl yapılan bir araştırma, bankalarda kadınların çalıştığını, erkeklerin ise yönetim katında yer aldığını anlatıyordu. Sektörümüzde yüzde 51 oranında kadınların çoğunlukta olduğu görülse de üst yönetimde bu oran yüzde 15'lere düşüyor. Ancak sektörün gerçekleri üzücü olsa da Aktif Bank olarak bu konuda eşitlikçi bir yaklaşımımız var. Bugün benim liderlik ettiğim Aktif Bank'ta beş kadın Genel Müdür Yardımcımız görev yapıyor, üst yönetimde de kadın erkek dengemiz yüzde 50-50.

Diğer yandan, kurumsal girişimcilik alanında faaliyet gösteren iştirakimiz İnovaban ile yönetim ve finansman desteği alanında girişimcilere danışmanlık veriyoruz. İnovaban, Ar-Ge ve inovasyon ile rekabet avantajı sağlamak isteyen girişimcilere "Büyüme Stratejileri ve Süreç Yönetimi" hizmeti sunuyor. 2020 yılında iştirakimiz İnovaban, TÜİK tarafından yüksek ve orta-yüksek teknolojide üretim yapmakta olarak sınıflandırılan, her büyüklükten birçok girişimciyle temas kurarak iş geliştirmelerine destek verdi.