Akıllı şehirler, teknolojinin sunduğu imkanlarla kentsel yaşamı yeniden şekillendirirken, sürdürülebilirlik ve insan odaklılık gibi önemli hedefleri de ön plana çıkarıyor. Birleşmiş Milletler'in son raporu, dünya genelindeki akıllı şehir girişimlerinin yükselişini ve bu alandaki en son trendleri gözler önüne seriyor. Rapora göre, akıllı şehirler, teknolojiyi kullanarak kentsel yaşamı dönüştürme potansiyeline sahip. Ancak bu potansiyeli gerçeğe dönüştürmek için şehirlerin iş birliği yapması, kapsayıcı çözümler üretmesi ve insan odaklı bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor. Finansman eksikliği, teknik engeller ve veri gizliliği endişeleri gibi zorlukların üstesinden gelmek için ise uluslararası iş birliği, bilgi paylaşımı ve kapasite geliştirme gibi mekanizmaların hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) 'Dünya Akıllı Şehirler Görünümü 2024' raporuyla akıllı şehirlerin mevcut durumunu ve geleceğini değerlendiren kapsamlı bir kaynak sundu. Rapor akıllı şehirlerin yükselişine işaret ederken akıllı şehirlerin faydaları ve zorluklarını da gözler önüne seriyor.

2050'DE DÜNYA NÜFUSUNUN %68'İ KENTLERDE OLACAK

Dünya nüfusunun yüzde 57'si artık kentsel alanlarda yaşıyor ve bu oranın 2050'ye kadar yüzde 68'e çıkması bekleniyor. Bu hızlı kentleşme şehirleri daha verimli, sürdürülebilir ve yaşanabilir hale getirmek için akıllı şehir teknolojilerine olan ihtiyacı artırıyor. Akıllı şehirler, bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kentsel operasyonları ve hizmetleri iyileştirmeyi, yaşam kalitesini artırmayı ve rekabet gücünü yükseltmeyi hedefliyor.

BAŞARI İNSAN ODAKLI YAKLAŞIMLA GELECEK

Rapor, akıllı şehirlerin başarısının insan odaklı bir yaklaşımla mümkün olacağını vurguluyor. Bu yaklaşım; teknolojinin etik, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını ve kimsenin geride bırakılmamasını sağlamayı amaçlıyor. İnsan odaklı akıllı şehirler vatandaşların ihtiyaçlarını ve katılımını ön planda tutarak, teknolojiyi bir araç olarak kullanıyor.

DOĞAL AFETLERE KARŞI HAZIRLIKLI OLMAK

Akıllı şehirler, enerji ve su yönetimi, atık yönetimi, ulaşım, güvenlik, sağlık ve eğitim gibi birçok alanda fayda sağlayabilir. Örneğin, akıllı sensörler ve yapay zeka kullanarak trafik sıkışıklığını azaltmak, enerji tüketimini optimize etmek, suç oranlarını düşürmek ve doğal afetlere karşı hazırlıklı olmak mümkün.

AKILLI ŞEHİRLERLE GELEN ZORLUKLAR DA VAR

Akıllı şehirlerin önünde bazı zorluklar da bulunuyor. Bunlar arasında dijital uçurum, veri gizliliği ve güvenliği, siber saldırılar, etik konular ve çevresel etkiler yer alıyor. Bu zorlukların üstesinden gelmek için ulusal ve yerel stratejilerin uyumlu olması, katılımcı planlama süreçlerinin uygulanması, yasal düzenlemelerin yapılması ve kamu sektörünün kapasitesinin artırılması gerekiyor. Şimdi global perspektifte ne gibi adımların atıldığına göz atalım...

DÜNYADAN ÖRNEKLER

Dünyadaki akıllı şehir örneklerinde ağırlıklı olarak atıklarla mücadele, trafiği azaltma, doğal afetlerle mücadele gibi major sorunlara çözüm arandığını görüyoruz.

Medellin, Kolombiya: Çeşitli sokak çöpü türlerini ayırt etmek için makine öğrenimi tekniklerini yüksek çözünürlüklü (VHR) görüntüler ve GIS verileriyle entegre eden bir model geliştirildi. Söz konusu model, atıkları yüzde 73.95 ile yüzde 95.76 arasında yüksek doğrulukla tespit etti.

Los Angeles, ABD: Yollara yerleştirilmiş sensörlerden gelen gerçek zamanlı verileri kullanan bir Trafik Gözetim ve Kontrol sistemi tanıttı.

Nacajuca, Meksika: Nacajuca kentinde, dünyanın ilk 3D baskı tekniğiyle inşa edilen mahallesi kuruldu. Proje kapsamında, 46 metrekare büyüklüğünde 500 ev inşa edildi. 3D yazıcıyla yapılan evler, üç işçiyle 24 saatten kısa sürede tamamlanabiliyor. Deprem bölgesinde yer alan şehirdeki evler 7.4 büyüklüğündeki bir depreme dayanıklılık gösterdi.

Rotterdam, Hollanda: Kentsel madencilik, atıkları azaltmak için geri dönüşüm ve döngüsel çözümler kullanır. Rotterdam, 2030'a kadar birincil ham maddelerin kullanımını yüzde 50 azaltmayı hedefleyerek bu yaklaşıma odaklanıyor. Şehir; yıkılacak binalar, e-atıklar ve hurda araçların geri kazanımını araştırıyor. Ancak, Hollanda'da bu yaklaşımın yaygınlaşması yavaş ilerliyor ve malzemelerin sadece yüzde 8'i yeniden kullanılıyor. Bunun başlıca nedenleri, döngüsel ürünlerin maliyeti ve yenileme giderleri olarak görülüyor.

Safetipin, Hindistan: Safetipin, 2012'deki Nirbhaya vakasının etkisiyle Hindistan'da geliştirilen bir güvenlik uygulaması. Kullanıcılar, aydınlatma ve görünürlük gibi faktörlere göre bölgeleri değerlendirerek güvenlik puanları oluşturuyor. Bu veriler, kullanıcıların daha güvenli rotalar seçmesine ve konum paylaşarak güvenliğini artırmasına yardımcı oluyor. Ayrıca, yerel yönetimlerle paylaşılarak şehir altyapısının iyileştirilmesine katkı sağlıyor.

GELECEĞİN AKILLI ŞEHİRLERİNİN DÖNÜŞÜM KODLARI

İnsan odaklılık: Akıllı şehir projelerinde insan ihtiyaçları ve katılımı ön planda tutuluyor. Teknoloji, vatandaşların yaşam kalitesini artırmak için bir araç olarak görülüyor.

Sürdürülebilirlik: Çevresel sürdürülebilirlik, akıllı şehirlerin temel hedeflerinden biri haline geliyor. Enerji verimliliği, atık yönetimi ve iklim değişikliğiyle mücadele gibi konulara odaklanılıyor.

Veri odaklılık: Akıllı şehirler, büyük veri ve yapay zeka gibi teknolojileri kullanarak karar alma süreçlerini iyileştiriyor. Veri analitiği, kentsel hizmetlerin verimliliğini artırmak için kullanılıyor.

İş birliği: Akıllı şehir projelerinde kamu, özel sektör, akademi ve sivil toplum kuruluşları arasında iş birliği önem kazanıyor. Ortaklıklar, projelerin başarısı için kritik bir rol oynuyor.