Celalettin Kayahan, "Çıraklığını yapmadığın mesleğin ustası olamazsın" mottosuyla tekstil sektörüne çok emek vermiş bir isim... Pamukla başlayan serüveni iplik, kumaş derken hazır giyime dek varıyor. 2019 yılında 3 milyon dolarlık bir yatırımla kurulan Fabalgo Tekstil'e yönetim kurulu başkan yardımcılığı pozisyonuyla değer katan Kayahan'ın sektördeki tecrübesi 28 yıla ulaşmış durumda. Recycle kumaşlar üreterek sürdürülebilir tekstil sektörünü destekleyen Fabalgo Tekstil bir yana dursun, 2023'te 4 milyon Euro yatırımla kurulan ve bünyesinde 10'a yakın şirket barındıran TSMC Holding, ülkeyi devasa bir fabrikaya dönüştürmeyi hedefliyor. Türkiye ve Özbekistan başta olmak üzere yüzde 80'i kadın çalışanlardan oluşan 800'ün üzerinde büyük bir aileye sahip olan TSMC Holding'in kurucu ortakları Celalettin Kayahan ve Metin Baş ile bir araya geldik. Celalettin Kayahan'dan 29 Ekim'de hayata geçen 'Kadın Eli Projesi'ni, mutlu kadınlar Türkiyesi odaklı çalışmalarla ülke ekonomisine nasıl fayda sağlayacaklarını ve 4 milyon Eurol'uk fabrika yatırımını dinledik.

*TSMC Holding'in ortaklık yapısı nasıl, bünyesinde hangi şirketler yer alıyor, faaliyet alanlarınız neler?

TSMC Holding; kurulmuş veya kurulacak şirketlerin sermaye ve yönetimlerine katılarak bunların yatırım, finansman, organizasyon ve yönetim meselelerini tek adresten ve modern işletmecilik esasları dahilinde çözümlemeyi, riski dağıtmayı, ekonomik dalgalara karşı yatırımların güvenliğini artırmayı ve böylece bu şirketlerin sağlıklı şekilde ve milli ekonominin gereklerine uygun olarak gelişmelerini, devamlılıklarını teminat altına almayı ve bu amaca uygun ticari, sınai ve mali girişimlerde bulunmayı hedefliyor. Dolayısıyla şirketlerimizi tek çatı altına toplamak istedik. Bünyemizde iplik, kumaş, pamuk hazır giyim, savunma sanayi gibi farklı iş kollarında 10'a yakın şirketimiz var. Ortaklık yapısına gelince Metin Baş ve bana ait.

*Sektörünüz ve faaliyet alanınızla ilgili 2024 yılı değerlendirmelerinizi paylaşır mısınız?

Mevcut ekonomik konjonktürde Türkiye ve dünya adına işler pek iyi gitmiyor. Paranın maliyeti, döviz kurlarındaki düşük seviye rekabet edebilmemize engel oluyor. Özellikle tekstil sektöründe çok sık konkordato haberleri okuyoruz. Bu durumun 2025 sonuna kadar böyle devam edeceğini düşünüyorum.

Bu ekonomik koşullara rağmen 1 ay önce yeni bir fabrika kurduk. 4 milyon Euro'luk bir yatırım yaptık. Faaliyete geçen fabrikada şu anda 80 kişiye istihdam sağlıyoruz. Nihai hedefimiz ise 300 kişilik bir ekibe istihdam olanağı sağlamak. Günümüz ekonomisinde özellikle kadın istihdamına öncelik verme misyonuyla yolumuza devam edeceğiz.

*Ağırlıklı olarak hangi ülkelerle çalışıyorsunuz?

Avrupa ülkeleri ile ticaret yapıyoruz ama ağırlıklı olarak İspanya ile çalışıyoruz. Ayrıca Özbekistan'da iplik fabrikamız var. Oradaki düzenimiz tamamen Rusya ile entegre ve ürünlerimizi Rusya'ya satıyoruz. Amerika'da yine operasyonlarımız var. Kendi şirketimiz üzerinden Türkiye'ye pamuk ithalatı gerçekleştiriyoruz.

*İhracat üretiminizin yüzde kaçını oluşturuyor?

Ürünlerimizi hem ulusal düzeyde hem de uluslararası piyasada üretip, yüzde 70 oranında ihracat gerçekleştiriyoruz.

* Sizi son yıllarda Fabalgo Tekstil ve geri dönüşüm kumaş üretimi ve ihracatı ile basında görmeye başlamıştık. Fabalgo tekstil nasıl ve ne zaman kuruldu? Şu anda faaliyetlerine devam ediyor mu?

Evet Fabalgo tekstil göz bebeğimiz. Fabalgo Tekstil'i 2019 yılında kurduk ve 5 yılı devirdik. Aktif olarak üretmeye devam ediyoruz. Bildiğiniz gibi Fabalgo (Fabric Algadon) pamuktan kumaşa anlamına gelen İspanyol kökenli bir kelime grubu. Tıpkı ortağım Metin Bey ile olan serüvenimiz gibi. Burada recycle kumaşlar üretiyoruz. Atıklardan elde ettiğimiz ham maddeleri kumaşa dönüştürüyoruz. Bu arada Fabalgo şirketinde Metin Bey dışında 2 yabancı ortağım daha var.

*Sürdürülebilirlik ve geri dönüşüm gibi tekstil ve hazır giyim sektörü de yalnız Türkiye değil, dünya için çok önemli bir konu... Bu alana adım atmaya nasıl karar verdiniz?

Sürdürülebilirlik sadece tekstil değil, tüm sektörler için çok önemli bir konu. Dünyamız çok yaşlı, yorgun ve ona iyi davranmak zorundayız. Aksi halde doğa felaketleri kapımızda. Bunu yapmanın on binlerce yolu var ve bu yollardan en önemlisi de geri dönüşüm. Kendi ihtiyaçlarımızı karşılarken gelecek neslin ihtiyaçlarını göz ardı etmemeliyiz. Bulunduğumuz sektörde sürdürülebilirliği desteklemek adına "Neler yapabiliriz?" diye düşünürken en azından kumaş üretimlerimizi geri dönüşümden yapabiliriz fikrini geliştirdik. Tek solukta söyleyebiliyorum ama bu uzun bir yolculuktu. Ar-Ge çalışmaları, pazar araştırmaları derken kendimizi bir anda geri dönüşümün sözcüsü olarak bulduk.

*Geri dönüşüm tekstil ürünü tam olarak ne demek açıklar mısınız?

Geri dönüşüm tekstil atıklarının toplanması süreciyle başlıyor. Bunlar renklerine ayrılıp açma makinesiyle elyaf haline getiriliyor. Elyaflar ipliğe, iplikler kumaşa ve kumaşlar tekrar hazır giyime dönüşüyor. Yani burada bir döngü var; 'recycle'. Bunlar yapılırken aynı zamanda pamuk tüketimini azaltarak toprak ve suyu korumuş oluyoruz. Ürünler zaten boyalı olduğu için tekrar bir boya işleminden geçmiyor. Böylece kimya ve su atığının önüne geçiyoruz. Konfeksiyon atıkları çöp haline gelmiyor veya yakılmıyor. Dolayısıyla hava ve çevre kirliliğinin önüne geçiyoruz. Bunları yaparken de insanlarda farkındalık yaratmaya çalışıyoruz.

*Bu alandaki yatırımlarınızı ve gelecek vizyonunuzu öğrenebilir miyiz?

Bu alandaki vizyonumuzu en net ortaya koyan proje bu ay itibariyle hayata geçecek olan 'Kadın Eli' projemiz...

Kadın Eli Projesi iddia ediyorum Türkiye değil, dünya tarihinin kadına yönelik yapılacak en dev projesi... Geliştirdiğimiz uygulama aracılığıyla sisteme üye olan kadın girişimci adayları, ek gelire ihtiyacı olanlar ve kendi işinin patronu olmak isteyen ev hanımları makine talep ederek bizim tedarik ettiğimiz 'recycle' kumaşlardan basit ürünleri evlerinde üretebilecekler. Ve ürettikleri kadar da kazanacaklar. Sermaye ve satış dertleri olmayacak. Ürettikleri ürünler Türkiye ve Avrupa'da anlaştığımız satış noktalarında satılacak. Böylelikle hem ihracata katkı sağlayacağız hem recycle çevre dostu ürünleri yaygınlaştıracağız, hem de yüzbinlerce kadına istihdam sağlamış olacağız.

*29 Ekim'de hayata geçmesi planlanan uygulama nasıl kullanılacak?

Tarihin 29 Ekim olması çok büyük bir anlam ifade ediyor. Cumhuriyetimizin kurulduğu tarihte kadınlarımıza kendi ekonomik özgürlüklerini yeniden kazanabilecekleri bir olanak sağlamak amacıyla gerek yerel yönetimlerle gerekse merkez idare ile anlaşmalar sağlayarak ülkemizde bulunan ve kendi işini kurmak isteyen kadınlarımız için bir iş imkanı sunmak istiyoruz. Uygulama ara yüzü ise çok basit bir kullanımda olacak. Bugün akıllı telefon kullanan bütün kadınlar uygulamayı indirip tek bir tuşla işlerini kurabilecekler.

*Bu projenin Türkiye'de sektöre ve kadınlara neler kazandırmasını istiyorsunuz?

Sektöre kazandıracağı en büyük değer üretim gücü. Her şehirde her ilçede her mezrada her köyde üretim yapılan her ev bir fabrika. Düşünsenize bugün yüzbinlere kadın üretici demek ne demek! Yüzbinlerce istihdam yüzbinlere mükellef yüzbinlerce üretici demek. Adeta devasa bir fabrika gibi. Maliyetlerin daha düşük olacağı sektörde rekabetçi ortamı değiştirecek bir üretim gücü ve yapısı... Muazzam bir ağ. Bu muazzam ağda kadınlarımız kendi finans özgürlüklerine sahip olacaklar. Özgür bir kadın mutlu bir kadın demektir. Mutlu kadın, mutlu ev, mutlu çocuklar demektir. Günümüz koşullarında ekonomik özgürlüğüne kavuşamamış, söz sahibi olamayan her bir kadın geleceğin Türkiyesi'ne mutsuz, kaygılı bireyler yetiştiriyorlar. İşin bir de toplumsal yönünü düşünecek olursak geleceğe yatırım yapmış olacağız. Hedefimiz 1 milyon kadını üreticiyi ülkemize kazandırmak.