Buluşlar üzerinde sınırlı bir tekel gücü kazandıran patent, teknolojinin üretimini ve yayılmasını teşvik eden araçlardan biri konumunda. Teknolojik gelişmenin teşvik edilmesinde, sanayicinin, yatırımcının ve üreticinin önünün açılmasında ve üreten bir Türkiye'nin tesis edilmesinde patent kilit rol oynuyor. Sanayi alanında gelişmiş ülkelerde verilen patent sayılarının yüksekliği ise bu tezi kanıtlıyor. Teknolojik rekabette yer alabilmek ve dünyaya açılmak için önemli markalara sahip olmanın temel süreci, patentleşme ve fikri haklara sahip olmaktan geçiyor. Teknolojinin kullanımı başta olmak üzere yenilikçi iş fikirleri ile hayata geçen girişimler, bulunduğu bölgede yeni düşüncelerin oluşturulması, yayılması ve uygulanmasını hızlandırıyor, yeni endüstrilerin doğmasını sağlıyor. Yeni teknolojileri kullanan sektörlerde verimliliği artıran ve büyüyen sektörler üzerinden ekonomik büyümeyi hızlandıran girişimler, ekonomik faaliyetlerin düzenlenmesinde, istihdam oluşturulmasında ve üretim faaliyetlerinde anahtar faktör olarak görülüyor.
STARTUP DOSTU PATENT VEKİLLERİNDE DESTEK PATENT İLK SIRADA
Bu kapsamda girişimcilerin ya da startup ekiplerinin bir iş fikrini hayata geçirme aşamasında göz önünde bulundurması ya da uygulaması gereken farklı hususlar var. Bu hususlar, etkili bir planlama ile yerine getirildiği takdirde girişimcilik süreçlerinin hızlı ve başarılı olması ihtimali de artıyor. Startupların girişim sürecinde ele alması gereken hususlardan birisi de fikri mülkiyet kanunu uyarınca şirketin haklarını korumak için marka tescili işlemlerini gerçekleştirmek. Startup sahipleri, marka haklarının tescilini elinde bulundurarak kurumsal bir yapıya sahip olabilir ve bu ilerleyen süreçte hem iş ilişkilerinde hem de yatırım organizasyonlarında startup sahipleri için olumlu bir etki sağlayabilir. Patenteffect'in hazırladığı Türkiye'nin Patent Raporu 2021 Raporu'na göre yenilikçi teknolojiler geliştiren patentli startup firmaların (Patentpreneurs) başvuru süreçlerini yöneten patent vekilleri sıralamasının zirvesinde 278 patent ve faydalı model başvuru sayısı ile Destek Patent yer alıyor. 2'nci ve 3'üncü sırada ise 196 başvuru ile Mezon Patent ve 162 başvuru ile Erdem Kaya Patent firmalarının yer aldığı görülüyor.
STARTUP FİRMALARIN YÜZDE 15'İ YATIRIM ALMAYI BAŞARDI
Startup firmaları özeline bakıldığında ise Türkiye'de en az 1 patent/faydalı model başvurusu veya tescili olan startup sayısı 898'e ulaştı. Patentpreneurs adı verilen bu girişimlerin patent ve yatırım performanslarını analiz eden rapora göre 2012 ve sonrasında kurulmuş olan 898 patentli girişimin portföyünde yer alan patent/faydalı model başvurularının toplam sayısı ise 2.066 adet. Bu startup firmaların 133'ü ise (%15) ise yatırım almayı başardı. Startups Watch platformuna kayıtlı olan 2012 ve sonrasında kurulmuş yaklaşık 4 bin 500 startup firmanın yüzde 19,8'inin en az 1 patent/faydalı model başvurusunun olduğu belirlendi. 2020 yılında startup başına 0,32 patent/faydalı model başvurusu düşerken, 2021 yılında bu sayı 2.3'e ulaşmış durumda.
PATENT BAŞVURULARI ARTIŞ EĞİLİMİNDE
Patentli startup firmaların yayınlanmış patent/faydalı model başvuruları özellikle 2014 yılından sonra önemli bir artış eğilimine girdi. Patentli startup firmaların patent/faydalı model başvurularının ilk yayınlanma tarihlerine göre tüm zamanların en yüksek seviyesi 2020 yılında görüldü. 2021 yılında yayınlanan patent/faydalı model başvurusu 257 olarak tespit edildi.
AKADEMİK SPINOFF GİRİŞİMLER DİKKAT ÇEKİYOR
En az 1 patent/faydalı model başvurusu veya tescili olan startup firmalar (patentpreneurs) sıralamasında, Towercraft girişimi birinci sırada yer aldı. Bu sıralama içinde yer alan 20 firmanın 9'unun, patentlerini ticarileştirmek amacıyla akademisyenler tarafından kurulmuş olan akademik spinoff girişimler olması dikkat çekiyor. Diğer taraftan yatırım alan startup firmalar içerisinde en fazla patent başvurusu olan patentpreneurs firmalarına bakıldığında ise Innowayrg firması listenin zirvesinde yer adı. Yatırım alan ve en fazla patente sahip 20 firmanın 10'u patentlerini ticarileştirmek amacıyla akademisyenler tarafından kurulmuş olan akademik spinoff şirketler oldu. Öte yandan Türkiye'de kurulmuş patentli startupların aldıkları yatırımların yıllara göre eğilimi incelendiğinde; 2021 yılında 89.1 milyon dolarlık yatırımın patentli startup firmalar tarafından alındığı görülüyor. Yatırım alan patentli startup firmaların sayısı da 2021 yılında zirveyi gördü ve tam 43 patentli startup (patentpreneurs) yatırım aldı.