Mars Investment, yaşanan son gelişmeler üzerine bir basın toplantısı düzenledi. Mars Investment İcra Kurulu Başkanı Hakan Bucak'ın ev sahipliğinde gerçekleşen toplantıda, konut satış rakamları, piyasada yaşanan daralmanın nedenleri, inşaat maliyet artışları, yabancı yatırımcının Türkiye ilgisi, yabancı yatırımcı çeşitliliği, sektördeki yasal mevzuatlar ve son düzenlemeler ele alındı. Konuşmasına Ocak-Ekim konut satış rakamları hakkında bilgi vererek başlayan Hakan Bucak, "Konut satışları Ocak-Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,2 azalışla 1 milyon 86 bin 539 olarak gerçekleşti. Satışların 329 bin 70'i ilk el konutlarda yaşanırken ikinci el konut satışı 757 bin 469 oldu. Geçen yılın aynı dönemine baktığımızda hem birinci elde hem ikinci elde ortalama yüzde 13-15 bandında bir azalış yaşandığını görüyoruz. Yine aynı dönemin inşaat maliyet endeksine baktığımızda yüzde 20'lerde seyreden endeksin yüzde 40'ların üzerine çıktığını da görüyoruz. Yaşanan artış, satışları negatif etkilerken, bu durumun bir süre daha devam etmesini bekliyoruz. Ancak değerleme genelgesi kapsamında yapılan son güncellemeler, sektöre yeniden hareketlilik kazandırma potansiyeli taşıyor" dedi.

Konutta fiyat artışı devam edecek

Konut faiz oranında yaşanan düşüşün fiyatlara yüzde 2,5-3 oranında indirim olarak yansıdığını söyleyen Hakan Bucak, şunları kaydetti: "Bu indirimi konut alıcısı hissedemedi; çünkü inşaat maliyetlerinin artma olasılığı, talebin yüksek arzın düşük kalması gayrimenkul fiyatlarında yüzde 10'luk bir artışa neden oldu. Fiyatlardaki artış trendi devam edeceğe benziyor; çünkü dövizde sert hareketlenmeler devam ediyor, emtia fiyatlarında yükseliş sürüyor, inşaat maliyet endeksinde tırmanış devam ediyor. Hal böyle olunca fiyatlarda yükseliş beraberinde satışlarda daralma ya da duraksamaların yaşanmasına neden oluyor." Hakan Bucak, konut satışlarında metrekare birim fiyatlarına dikkat çekti ve yaşanan artışı kaygı verici olarak nitelendirdi. Verilen bilgiye göre İstanbul'da markalı konutlarda metrekare konut fiyatları 7 bin TL'den başlıyor, denize ve boğaza yaklaştıkça bu rakam 100 bin TL'ye kadar çıkabiliyor.

İkinci el konutta 18 milyar TL kaybın önüne nasıl geçilebilir?

Hakan Bucak, yeni konutta yüksek fiyatlamaların mevcut durumdan ötürü bir süre daha devam edebileceğini, bununla birlikte ikinci el konut satışında da değerleme kaynaklı problem nedeniyle ciddi bir vergi kaybının yaşandığını ifade etti. Hakan Bucak, tıpkı yabancıya konut satışında olduğu gibi ikinci el konutta da bir değerleme sistemi düşünülebileceğini, böylece düşük fiyat göstererek yaşanan kaybın önüne geçilebileceğini kaydetti. Hakan Bucak konuşmasına şöyle devam etti: "İkinci el gayrimenkul satışında tapuda gösterilen fiyatların yüzde 75'i gerçeği yansıtmıyor. Var olan fiyatın altında bir fiyat belirtilerek daha az vergi ödeniyor. Yaşanan vergi kaybının önüne geçmek için belki tapu harcı yüzde 4'ten yüzde 2'lere düşürülebilir. Yanı sıra tapu satışının banka değerlemesinin altında gösterilemeyeceğine ilişkin bir düzenlemeye gidilirse devletin ortalama 18 Milyar TL bir vergi kazancı olabilir."

Türkiye dünyaya en çok konut satan 10 ülke arasında

Yabancı yatırımcıya konut satışı hakkında da bilgi veren Hakan Bucak, Ocak – Ekim döneminde gerçekleşen toplam konut satışında, yabancı yatırımcının 43 bin 372 konutla yer aldığını anlattı. Geçen yılın aynı dönemine göre yaşanan artışı yüzde 38 olarak ifade eden Hakan Bucak, yıl sonu hedefi olan 50 bin rakamının üzerine çıkılacağını dile getirdi. Türkiye gayrimenkul sektörüne 75-80 farklı ülkeden ilgi ve talep geldiğini söyleyen Hakan Bucak; "Irak, İran, Rusya, Almanya, Kazakistan, Kuveyt, Afganistan, İngiltere, Mısır, Ukrayna, Azerbaycan, ABD, Lübnan, Filistin, Ürdün, Yemen, Pakistan, İsveç, Sudan ve Kanada en çok konut sattığımız ülkeler. Bununla birlikte son beş yılda Avrupa, Amerika ve Asya ilgisinde de dikkat çekici bir artış gözlemliyoruz. Baktığımızda ABD'den gelen yatırımlarda 2 kat, Avrupa'dan gelen yatırımlarda 3 kat, Asya'dan gelen yatırımlarda ise 2 kat artış göze çarpıyor. Avusturya, Belçika, Hollanda, Belçika İspanya ve Polonya kaynaklı taleplerde yaşanan artışta sevindirici. Dünyaya en çok konut ihracı yapan 10 ülke sıralamasında yer alıyoruz. Portekiz, İspanya, Yunanistan, İngiltere, ABD, Kanada, İtalya, Fransa ve Karabağ listede yer alıyor. Gayrimenkul satışı dünyada yükselen bir pazar, Türkiye'de doğal güzelliği ve kalite seçeneği ile öne çıkmaya başladı. Bu da talebe yansıyor" diye konuştu.

Konutta değerleme kaynaklı kayıp 1,8 milyar TL

Yabancıya konut satışına gelen yeni değerleme sistemi hakkında da bilgi veren Hakan Bucak şunları kaydetti: "Her ülkenin kendi vatandaşlık kabul prosedürü bulunuyor. Gayrimenkul satın alma yolu ile vatandaşlık hakkı kazanmak da bunlardan biri. Türkiye vatandaşlıkta bu bedeli 250 bin dolar alt limit olarak düzenlemiş. Ancak gayrimenkul değerinin olduğundan yüksek gösterilerek vatandaşlık sürecine hile karıştırılması gibi birtakım olumsuzluklar sürecin dijitale taşınmasını gündeme getirdi ve bunun için 20 Eylül'de bir düzenlemeye gidildi. Esasen, söz konusu sistem mantıklıydı ancak bir takım teknik aksaklıklar; yani değerlemenin eksik yapılması, değerleme raporlarının geç oluşturulması vb. durumlar satışlarda kayıpların yaşanmasına neden oldu. Bu durum, GİGDEKS verilerine göre 1,8 milyar TL'lik bir kaybın yaşanmasına neden oldu. Ancak değerleme sisteminde yeniden düzenlemeye gidildi ve Ekim ayında yaşadığımız ve önlem alınmazsa devam edecek olan düşüşün de önüne geçildi. Yabancı yatırımcıya konut satışı Ekim ayında 5 bin 893 olarak gerçekleşti. Bu rakam Eylül ayında 6 bin 600'dü. Böylece 700 konutluk düşüşün etkisi, bir ayla sınırlı kaldı. Yabancı yatırımcıya satışta trendin tekrar pozitife dönmesiyle yılı 50 bin rakamının üstünde bitirmeyi bekliyoruz."

Hakan Bucak konuşmasına, yabancı yatırımcıya konut satışının ülke ekonomisine etkisine değinerek devam etti ve "Örnek vermek gerekirse; 2020 yılı itibariyle yabancı yatırımcıya konut satışından elde edilen gelir ortalama 6 milyar doları buluyor. Elbette bu doğrudan katkı. Sektörün dolaylı olarak ekonomiye katkısının 10-12 milyar dolar civarında olduğu düşünülüyor. Gayrimenkul yatırımı yoluyla Türkiye'ye gelen yatırımcılar sadece konut almıyorlar. Dolaylı olarak pek çok sektöre fayda sağlıyor, iş kuruyor veya istihdam sağlıyorlar" açıklamasında bulundu.