Covid-19'un negatif anlamda en fazla etkilediği turizm kırılımı, hatta en çok etkilediği sektör nedir diye sorsak, ilk vereceğimiz cevaplardan biri kruvaziyer sektörü olurdu. Zira pandemi öncesi dönemde küresel anlamda 42 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşan kruvaziyer sektörü, 2020 yılını neredeyse yüzde 100'e varan oranda kayıpla kapatmış durumdaydı. Sektörün içinde bulunduğu durum; McKinsey raporunda, "Küresel kruvaziyer endüstrisi Covid-19'un başlangıcından bu yana, gelirlerini neredeyse tamamen kaybetti" şeklinde değerlendirildi. Tam anlamıyla kayıp yılı yaşayan sektörde uzmanlar, aşılama çalışmaları ve güvenlik önlemleriyle, sektörün 2021 yılı itibariyle kıpırdanmaya başlayacağını belirtiyor.
Kruvaziyer sektöründe pandeminin ilk ataklarının ardından geçen sezon, Temmuz 2020'de ufak tefek hareketlenme olmuştu. Avrupa, Asya ve Güney Pasifik'te seferlerine kontrollü başlayan cruise firmaları oldu. Gemilerde çok az vaka sayısı görüldü. Bu sezon için daha çok cruise şirketi planlarını yaptı ve seferlerine de tam kapasite olmasa da başlamış oldu.
GALATAPORT'A İLK GEMİ AĞUSTOSTA
Kruvaziyer denilince Türkiye'nin bir de dört gözle hayata geçmesini beklediği Galataport İstanbul projesi bulunuyor. Galataport İstanbul'da her yıl yaklaşık 7 milyon turist ile mürettebat dahil, 1.5 milyon kruvaziyer yolcusu olmak üzere toplamda 25 milyon ziyaretçi hedefleniyor. Limanlarının, üç yolcu gemisi ve günde yaklaşık 15 bin yolcu ağırlama kapasitesine sahip olduğunu söyleyen Galataport İstanbul Liman İşletme Genel Müdür Yardımcısı Figen Ayan, ilk gemilerini ağustos ayında beklediklerini kaydediyor. "Kruvaziyer sektörünün bir şehre ekonomik ve sosyal katkısı çok önemli. Türkiye, Akdeniz çanağındaki önde gelen oyunculardan biri ve İstanbul'un ana liman olması da şehir ve ülke ekonomisi açısından büyük önem taşıyor" diyen Ayan, ana liman seferlerinin sadece transit bir yolcunun 3 katı kadar alıveriş ve yeme-içme harcamasıyla beraber, İstanbul ve Türkiye'nin diğer şehirlerinde konaklamayı ve uçak yolculuğunu da beraberinde getirdiğini aktarıyor.
YOLCULAR BAKİR BÖLGE ARAYIŞINDA
Deneyimin en önemli unsur haline geldiği günümüzde gemi firmalarının, yolcularına çeşitli deneyimler sunabilmek amacıyla bilinen limanlarla birlikte daha önce gidilmemiş, bakir turizm bölgeleri arayışında. Figen Ayan da Türkiye'nin üç denizle çevrili olması, sahil kent ve beldelerinde tarihi değerleri barındırması bu kapsamda ülkemizi pek çok ülkenin önüne geçtiğini aktarıyor. "İstanbul başlı başına bir çekim noktası. Kuşadası, Bodrum, Marmaris ve Çeşme gibi önemli limanlarımız da pandeminin etkilerinin sona ermesiyle yeniden Akdeniz çanağındaki en popüler destinasyonlar arasında yerlerini alacak" diyen Ayan, sektörden 2022 ve sonrası için gelen taleplerin de İstanbul'a ve Türkiye'ye duyulan özlemin bir göstergesi olduğunu söyleyerek sözlerine son veriyor.
ALTERNATİF TURLAR YARATILDI
Pandemiyle birlikte uzun bir süre kruvaziyer sektörü durmak durumunda kaldı. Bu süreçte kruvaziyer gemileri limanlarda bekledi. Bu duraksama dönemi boyunca kruvaziyer şirketlerinin 'hiçbir yere yolculuklar', 'kapsamlı aşılamanın olduğu ülkelerde yüzde 100 ulusal gemi yolculukları' gibi alternatifler yarattığını aktaran Global Ports Holding (GPH) CEO'su Emre Sayın, şu anda kruvaziyer sektörünün yavaş yavaş önünü görmesiyle birlikte bir yılı aşkın süredir beklemekte olan gemilerin, sefere hazırlandığını belirtiyor. "Türk limanlarımızda mürettebatın gemiye alınması için birçok teknik sefer yapıldı. Bugüne geldiğimizde bazı limanlarımızda haftalık kruvaziyer seferleri başladı. İtalya ve Yunanistan'ın ardından İspanya'nın da açılmasıyla Akdeniz'de bu yaz kruvaziyer turizmi başlıyor. Birçok kruvaziyer şirketinin ana merkezi ve en çok yolcunun kaynağı ABD olduğundan, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin (CDC) kararları, tüm sektör için çok kritik" diyen Sayın, yılın ikinci yarısında Amerika ve Karayipler'de de seferlerin yavaş yavaş başlamasını öngördüklerini söylüyor.
ROTADAN ÇIKARILMA MESELESİ
Bu arada hatırlanacağı üzere geçtiğimiz nisan ayında 95 cruise gemisinin, Türkiye'yi rotasından çıkarıp başka limanlara yelken açtığı haberlerine denk gelmiştik. Bu gemilerle seyahat edecek olan turist sayısı 232 bini aşarken, talebin zaten oldukça daraldığı sektörde, Türkiye'ye gelen sınırlı sayıdaki gemiye de rakipler göz koyduğu haberleri medyada kendine yer bulmuştu.
Bu bilginin kaynağının tam olarak ne olduğunu bilmediğini söyleyen Emre Sayın, bununla birlikte Yunanistan deniz hudut kapılarının Türkiye'ye kapalı kaldığı süre uzadıkça, maalesef Türkiye'ye yönelik iptallerin meydana geldiğini hatırlatıyor. "Yakın dönem içerisinde gemilerin Türkiye'yi rotalarından çıkarmalarının en önemli nedeni budur. Bu nedenle ülkemize erişim sağlayamayan gemiler doğal olarak mayıs ve hazirana yönelik seferlerini iptal etmek durumunda kaldı" diyen Sayın, her şey planladığı gibi yolunda giderse, haziran sonu veya temmuz başı gibi ilk gemi seferlerinin başlayabileceğini belirtiyor.
'SOSYAL BALON' TURLARI
Pandemi sürecinin etkisiyle misafirlerin beklenti ve öncelikleri de doğal olarak farklılık kazanmış durumda. En önemli öncelik de misafirlerin ve mürettebatın sağlık ve güvenliklerini en yüksek seviyede sağlamak. MSC Cruises Türkiye Müdürü Burak Çalışkan bu paralelde, protokollerinin gemiye binmeden önce herkese yapılacak kapsamlı sağlık taramasını, gemi genelinde yüksek hijyen ve temizlik önlemlerini, sosyal mesafe yönetimini, ortak alanlarda yüz maskesi takılmasını, gemi içi takibini içerdiğini aktarıyor. "Bu süreçteki ikinci adımımız ise misafirlerimize gemideki standartla aynı olacak derecede yüksek bir koruma sağlayan 'sosyal balon' ismini verdiğimiz korumalı kara turlarını düzenlemek oldu. Bu turlar kapsamında, tur rehberleri ve sürücüler, konuklara hizmet vermeden önce sağlık taramasından geçecekler ve uygun koruyucu kıyafetler giyecek, transfer araçları uygun şekilde sterilize edilecek, sosyal mesafe için yeterli alan bulunacak" diyen Çalışkan, aynı zamanda misafirlerin ziyaret edeceği tüm turistik yerler ve bölgelerin dikkatlice kontrol edilmiş olacağını aktarıyor.
ESAS AMAÇ, GEMİLERİ YENİDEN YÜZDÜREBİLMEK
Celestyal Cruises Türkiye Direktörü Özgür Alnıtemiz, 2021'de dünya cruise pazarı öngörüsünün, tabii ki 2019'a kıyasla çok geride olduğunu söylüyor. 2021'de dünya çapındaki toplam kruvaziyer endüstrisinin, taşınan yıllık 13.9 milyon yolcuyla (2020'ye göre yüzde 96,2 artış ve 2019'a göre yüzde 49,4 düşüş) 23.8 milyar dolar (2020'ye göre yüzde 81,8 artış ve 2019'a göre yüzde 52,9 düşüş) pazar büyüklüğü olacağı tahmin ediliyor.
"Celestyal Cruises olarak bu süreci gelişmeye ve yapılanmaya odaklanarak geçirdik; filomuza yeni bir gemi ekledik. Gemilerimiz küresel ve güncel koşullara paralel olarak geliştirildi; tüm sağlık ve senitasyon politikaları ve uygulamaları yeniden düzenlendi. Gemi ve uğranılan limanlarda; uluslararası sağlık otoritelerinin önerileri doğrultusunda artırılmış önlemler paralelinde mürettebatımız eğitildi" diyen Alnıztemiz, cruise şirketleri olarak ticari kazanç planlarının olmadığını belirtiyor. Önemli olanın gemileri tekrar yüzdürmek ve cruise severlerle tekrar buluşmak olduğunu söyleyen Alnıtemiz, Celestyal Cruises olarak gemilerini doldurmak gibi bir kaygılarının olmadığının altını çiziyor.