Kars benim çok özel bir yer, zira askerlik görevimi burada yerine getirdim. Pandemi dönemi olmasından kaynaklı çarşı izinlerimiz olmasa da burayı çok güzel ve özel hatırlıyorum. Hep de öyle kalacak benim için. Ama bu özel hatıra, ikinci sefer gidişimle daha güzel bir hafızaya dönüştü. Bir grup gazeteciyle birlikte geçen hafta oradaydık. Şehrin altını üstüne getirdik desek yeridir çünkü rehberimiz Bengül Samgar Toprak, her bir noktasını anlatmak istedi bize Kars'ın, öyle de yaptı. Hem tarihi hem de doğal güzelliklerini yakından görme fırsatı bulduk onun sayesinde. Tüm bunları görünce bir kez daha kendi kendime "Boşuna sevmemişim bu güzel şehri" dedim...
CADDE, AÇIKHAVA MÜZESİNE DÖNÜŞTÜ
Şimdi gelelim gidiş sebebimize... Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Fonu (IPA) ile finanse edilen, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanan Rekabetçi Sektörler Operasyonel Programı (CISOP) kapsamında destek almaya hak kazanan ve Serhat Kalkınma Ajansı'nın yararlanıcısı olduğu 'Tarihi Kimliğiyle Kars Kenti Projesi' sebebiyle vesilesiyle bulunduk Kars'ta. 2021 yılında başlayan projenin özeti şöyle: Söz konusu projenin inşaat bileşeni kapsamında Kars Merkez Haydar Aliyev Caddesi üzerinde bulunan 23 adet tescilli ve 9 adet tescilsiz bina için cephe iyileştirmesi ile caddenin kaldırım ve yol yenilemesi, aydınlatma işleri, çevre düzenleme işleri, işaret levhaları ve sokak mobilyaları montajı yapıldı. Bunun yanı sıra Ani Ören Yeri'nin etrafının koruma çitleriyle kapatılması, sokak mobilyaları, yönlendirme ve bilgilendirme tabelaları ile donatılması sağlandı. 2023 yılı temmuz ayı itibariyle inşaat bileşeni tamamlandı ve çok da güzel olmuş. Tüm bunların sonucunda da ilgili bölge ve alanlar tam bir açıkhava müzesine dönüşmüş durumda.
ANADOLU'NUN İLK MESCİDİ ORTAYA ÇIKARILDI
Yani biraz daha açarsak, Rus işgali sırasında Baltık mimari tarzında düzgün kesme bazalt taşından yapılan binalar, üç yıl öncesine kadar çeşitli renklere boyanmış, aslına uygunluğu yok edilmişti. Proje sayesinde boyalar temizlenerek taşları ortaya çıkarıldı ve Kars'ın sokakları kimlikli bir yapıya büründü. Ayrıca Selçuklu, Gürcü ve Ermeni kültürüne ait birçok tarihi eserin bulunduğu Ani Ören Yeri'nde, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Kafkas Üniversitesi (KAÜ) iş birliğinde bu yıl 8 farklı noktada 35 kişilik bir ekiple kazı çalışmaları devam ediyor. Bu yılki çalışmalarda Anadolu'daki ilk Türk camisinin 350 metre ilerisinde Anadolu'nun ilk mescidi de ortaya çıkarıldı.
TARİH KOKAN BİR KENT: KARS
Kars için tarih kokan bir kent tanımını kullanmak yanlış olmaz, zira buradan farklı medeniyetler gelip gitmiş. Birçok millet buraya sahip olmak için savaşmış... Tüm bu durumlar da şu anki Kars'ın oluşumuna imkan tanımış elbette. Bu da hiç şüphesiz şehrin mimarisine ve kültürüne yansımış... İşte bunları da şehrin farklı noktalarında görebiliyorsunuz. Ani Ören Yeri, Kent Surları, Aslanlı Kapı, Ateş Tapınağı, Aziz Gregory Kilisesi, Ebul Menuçehr Camii, Büyük Katedral, Tigran Honents Kilisesi ve Aziz Prkic (Halaskar) Kilisesi şehrin en öne çıkan yapıları arasında yer alıyor. Sarıkamış'ta bulunan pek çok yapı ve doğal güzellikler de yine bu kentte mutlaka görülmesi gerekenler olarak karşımıza çıkıyor. Koşapınar Köyü'nde bir de açıkhava müzesi bulunuyor ki ziyaretçilerin şimdiden uğrak noktası olmuş durumda. Keklik Deresi, Şehitlik, Katerina, Cer Atölyeleri, Çıldır Gölü, Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi (Kanlı Tabya), Peynir Müzesi de yine kentte görülmesi gereken diğer tarihi ve doğal güzellikler arasında. Şehir merkezine yeniden geldiğinizde de Baltık mimari örnekleri; Fethiye Camii (Alexander Nevski Rus Ortodoks Kilisesi), Ticaret ve Sanayi Odası, Vali Konağı, Defterdarlık, İl Sağlık Müdürlüğü, Cheltikov Otel, Kümbet Cami ile Kars Kalesi, Gazi Kars Bedesteni, Ebul-Hasan Harakânî Türbesi, Ulu Camii, Taş Köprü, Osmanlı hamamları sizi tüm ihtişamıyla karşılıyor...
(Türkiye ile Ermenistan'ı ayıran doğal sınır)