1983 yılında İlka Plastik ile yola çıkan Kanık Şirketler Grubu, 1994 yılında Özka Lastik'i kurdu. Traktör ön ve arka, sulama, bahçe-tarla, römork, iş makinesi, forklift, kamyonet-minibüs ve askeri lastik kategorilerinde yaklaşık 700 çeşit üründen oluşan hem konvansiyonel hem radyal lastik gruplarında geniş bir ürün yelpazesine sahip şirket; bugün, Türkiye değişim pazarında zirai ve iş makinesi lastikleri sektöründe yüzde 40 pazar payıyla liderliği elinde bulunduruyor. 1500 kişilik istihdama sahip şirketin üretiminin yüzde 70'i ihraç ediliyor. Ciro bazında bir önceki yıla göre yüzde 60'dan fazla büyüme göstererek yılı 4.6 milyar TL ciro ile kapatan şirketin 2024 hedefi 8 milyar TL ciroya ulaşmak. Ek yatırımlarla birlikte tonaj artışı hedefleyen marka, özellikle teknolojik ve fonksiyonel ürünleri ile yeni yılda ihracatta yüzde 25 büyüme hedefliyor.

Platin Dergisi olarak Kocaeli'ndeki fabrikalarını ziyaret ettiğimiz ÖZKA Lastik'in Yönetim Kurulu Üyesi Nur Kanık, sektör ve şirket ile ilgili sorularımızı cevapladı.

- Dünyadaki gelişmeler tarımı, dolayısı ile sizin sektörünüzü nasıl etkiliyor?

Geride bıraktığımız 2023 yılı tüm dünyada tarım sektörü için zorlu olmasına rağmen küresel ve yerel dinamikleri doğru okuyup zamanında aksiyon alarak büyüme trendini yakaladık. Dünyada son yıllarda yaşanan gelişmeler tarımsal üretimin önemini bir kez daha ülkelerin gündemine taşıdı. Rusya- Ukrayna savaşı ve pandemiyle birlikte dünya genelinde tedarik zincirinin kopması, tarımsal ürünler ve gıdaya erişimin zorlaşmasıyla tarım politikaları yeniden konuşulmaya başladı. Ülkelerin yeni yaklaşımı; tarımsal alanların geliştirilerek gıdaya erişimin kolaylaştırılması, kendi kendine yeten tarım politikalarının geliştirilmesi yönünde. Bu açıdan dünya ve özellikle Avrupa pazarlarında tarıma ciddi yatırımlar, yapılıyor. Tarımın geliştirilmesi ve teknolojiyle entegre edilmesi yönünde önemli adımlar atılıyor. Avrupa pazarında teknolojik bileşenleri doğru kullanan markalar hızlı büyüme eğilimi gösteriyor. ÖZKA olarak biz de bu markalar arasındayız. Ar-Ge gücümüzü çok iyi kullanıyor ve yeni teknolojilere çok hızlı adapte oluyoruz. İçinde bulunduğumuz süreçte Ar-Ge merkezimizi daha da güçlendirerek ulusal ve uluslararası kalite standartlarına entegre hale getirdik. Daha inovatif, kaliteli, yüksek fayda sağlayan ürünler geliştirmeye odaklandık. Avrupa pazarında, yakıt tasarrufu sağlayan radyal grubumuzla öne çıkıyoruz. Bu talebin daha da artacağını öngörerek yatırımımızı tamamladık ve kapasite artışını devreye aldık. Buna ek olarak tam çelik radyal iş makinası lastikleri ve dolgu forklift lastiklerimiz ile de ürün gamımızı genişletiyoruz.

90'DAN FAZLA ÜLKEYE İHRACAT YAPILIYOR

- Özka Lastik'in güncel üretim rakamları nedir?

Kocaeli'nde 200 bin m²'lik alanda 3 ayrı fabrikada günlük 220 ton, yılda yaklaşık 1.5 milyon adet üretim gerçekleştiriyoruz. Üretimimizin yüzde 70'ini 90'dan fazla ülkeye ihraç ediyoruz. Amerika pazarının yanı sıra özellikle tarımda teknoloji kullanımıyla öne çıkan Avrupa'da güçlü büyümemizi sürdürüyoruz. Toplam ihracat ciromuzun yüzde 50'sini Avrupa'dan elde ediyoruz. Tarımsal makinelerde ileri teknoloji kullanmamız ve yakıt tasarrufu sağlamamız sebebiyle radyal lastik kullanımının yaygın olduğu Avrupa pazarında; üretim gücü ve geniş ürün gamımızla öne çıkıyoruz.

- Türkiye'de yerli traktör üretici firmaları ile çalışıyor musunuz? Fabrika çıkış tedarikçisi oluyor musunuz?

Çalıştığımız belli başlı firmalar var aslında ama burada bir yol ayrımı var. Bir taraf orijinal üretim bir taraf değişim pazarı. Biz daha ziyade değişim pazarında, direkt tüketiciye odaklı çalışmayı tercih ediyoruz.

HEDEFTE ASYA PAZARI VAR

- Tarımın durumu açısından lastik değiştirme sıklığı nedir?

Değişim sıklığı arazinin yapısına göre çok değişiyor. Ortalama 5 yıl olarak hesaplanıyor. Şunu söyleyebiliriz ki son dönemde her türlü maliyetin artmasıyla bir üründen beklenti daha fazla artıyor. Bir taraftan da pazar büyüyor. Birbirini dengeliyor. Garanti sürelerimiz 5 ile 7 yıl arasında değişiyor.

- En çok hangi ülkelere ihracat gerçekleştiriyorsunuz? Yeni hedef pazarlar var mı?

Amerika, Almanya, İtalya, İspanya, Polonya, Rusya, İngiltere, Fransa, Romanya, Sırbistan, Mısır, Fas, Cezayir ve Tunus yer alıyor. Yükselişe geçen Asya pazarı hedefimizde. Güney Amerika ve Güney Afrika pazarlarına da ağırlık vererek yeni ihracat pazarları yaratmak istiyoruz.

90 MİLYON DOLARLIK YATIRIM

- Yatırım planlarınız arasında neler var?

Endüstriyel lastik grubunda 30 milyon dolarlık bütçeyle tam çelik radyal iş makinası lastikleri ve dolgu forklift lastiklerine yönelik yatırım planlıyoruz. Zirai ve endüstriyel ürün grubunda 60 milyon dolar ek yatırımla 2025 yılı sonunda günlük üretim kapasitemizi 360 tona çıkarmayı hedefliyoruz. Lastik pazarında yeni dolgu forklift lastiği Solift ile ciddi bir atak yaparak 2024 yılının son çeyreğinde çelik karkas yapısı ile ekstra dayanıklılık sağlayan tam çelik radyal lastikleri üretmeye başlayacağız.

- Ciddi bir yatırımdan bahsediyorsunuz. Bu yatırımları nasıl finanse edeceksiniz?

Biz şirket olarak kazancımızı yatırıma dönüştürüyoruz. Özkaynaklarımızla Türkiye'ye yatırım yapıyoruz. Türk mühendisliği ile Türk sermayesi ile devam etmek istiyoruz.

- Borsaya açılma konusunda ne düşünüyorsunuz?

Orta vadede böyle bir planımız yok.

Ar-Ge'ye yeni laboratuvar ve test ekipmanları

- Dijitalleşme ve sürdürülebilirliğe çok önem verdiğinizi biliyoruz. Bu konuda neler yaptığınızı siz anlatır mısınız lütfen...

Reach tüzüğüne uygunluktan atık kauçuk geri dönüşüm lisansına ve ISO 14001 belgesine, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi'nden Ar-Ge merkezi çalışmalarına kadar sürdürülebilirlik politikaları doğrultusunda güçlü çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Ürün kaynaklı sıfır atık hedefi ile ilerliyoruz. Yeni ürün tasarımlarını proses esnasında minimum atık çıkartacak şekilde gerçekleştiriyoruz. Doğal kaynak kullanımını minimize etmeye çabalıyoruz. Özka Ar-Ge Merkezi tarafından yapılan çalışmalar ile prosesten çıkan atık yağlar da proseste tekrar kullanılabilir hale getiriliyor. 2024 yılında Ar-Ge Merkezi'ni 3 milyon euro tutarında bir yatırım ile 1.000 m²'lik alana taşıyarak yeni laboratuvar ve test ekipmanları ile beraber genişletmeyi hedefliyoruz. Markanın güneş enerjisi yatırımının da 2024 yılının ikinci çeyreğinde grup şirketlerin tüm enerji ihtiyacını karşılayacak seviyede olması amaçlanıyor.

- Ar-Ge'de en çok hangi konulara yoğunlaşıyorsunuz?

Tarım makineleri ve araçları bütün teknolojik nimetlerden faydalanıyor. Yapay zekanın kullanıldığı tarım araçları göreceğiz çok yakın zamanda. Elektrikli araçlar çok revaçta. Bunların tarım araçlarına yansıması var. Bütün bunlar bizim için yeni projeler. Avrupa'da çok devasa makineler yapılıyor. Bizde pek öyle değil. Bizde topraklar çok bölünüyor. İklim krizi ile birlikte verimlilik tarımda çok önemli. Tarım arazileri birer fabrika gibi görülmeye başlandı. Bize de yeni lastik ödevleri çıkıyor. En büyük amacımız uzman olduğumuz konuda çıkan yeni makinelerin altında logomuzun yer alması. Bazıları çok niş grupları oluyor. Baktığınızda binlerce adet satmayacaksınız ama daha prestijli ürünler olarak fokusumuzdalar.

- Start-up'larla iş birliği yapıyor musunuz?

Kendi içimizde hem yazılım hem otomasyon olmak üzere ekiplerimiz var ancak start-up'larla da teknoparklarla da sürekli irtibat halindeyiz. Mutlaka öğrenci değişim programlarında birlikte çalışıyoruz. Özellikle Kocaeli Üniversitesi ile yakın temasımız var. Yakın lokasyonlardaki üniversiteler ile projeler yaparak üniversite sayısını artırmak istiyoruz. İki taraf için de kazançlı bir durum oluyor. Özellikle ara eleman konusunda mümkün olduğunca iş birliği yapıyoruz.

MALİYET İYİLEŞTİRME SEFERBERLİĞİ

- Girdinizin büyük bölümü ithal. Maliyetler sizi nasıl etkiliyor?

Bizim hammadde grubumuz petrole dayalı bir grup. Petroldeki hareketler bizi etkiliyor. Geçen yıl öngörümüz dışında bir hareket yoktu. Enflasyonun getirdiği ekonomik koşullar nedeniyle artış gösterebiliyor. Şu anda tedarik zincirinde ciddi sıkıntılar var. Şu an tam yansımadı çünkü bir tık stoklu da çalışıyoruz. Girdimizin yüzde 75-80'i ithal ürün ama dünya genelinde bir maliyet artışı söz konusu. Bu yüzden maliyeti düşürmek için verimlilik projelerine çok fokuslandık. Bazı projelerle maliyet indirimleri sağladık. Özellikle atık dönüşümüne çok inanıyoruz ve bu konuda çalışıyoruz.

- Bu maliyet artışları ürün fiyatlarına nasıl yansıyor?

Genel olarak maliyet artışlarını direkt ürünün fiyatına yansıtmaktansa maliyet iyileştirmeye yönelik proje seferberliği ile birlikte devamlı minimize etmeye çalışıyoruz. Maliyetleri içeride eritmeye çalışıyoruz.