Büyük veri analitiği, nesnelerin interneti, yapay zeka, robotik, sanal gerçeklik, blok zinciri ve 3D baskı gibi teknolojilerin, gayrimenkul sektörünü çok daha farklı bir boyuta taşıdığı bir dönemden geçiyoruz. Proptech alanındaki uygulamaların yaygınlaşması ile gayrimenkul sektörünün teknoloji ile bağı, önümüzdeki dönemde hızla artacak. Biz de bu noktadan yola çıkarak proptech'in yarınına yön verecek trend, uygulama ve girişimcilik yaklaşımlarını alanında uzman isimlerin öngörüleriyle mercek altına aldık

01 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE GAYRİMENKUL TEKNOLOJİLERİ ENTEGRASYONU

"Entegre ERP sistemleri yaygınlaşacak"

Türkiye'de 2021 yılından sonra kentsel dönüşüm ihtiyacının artması, dijital dönüşümün hızlanması ve Paris İklim Anlaşması'na Türkiye'nin imza atması, inşaat sektöründe teknoloji ve inovasyon ihtiyacını daha da tetikledi. Akabinde özellikle kentsel dönüşüm ve akıllı konutlarda karbon salımının azaltılması veya konut sektöründe süreç bazlı ve entegre ERP sistemlerinin geliştirilmesi gibi projeler yayınlaştı.

Management Plus Genel Müdürü ve Kentsel Dönüşüm Şehircilik Vakfı Başkan Vekili Dr. Haldun Ersen, Nisan 2024 sayımızda değerlendirdi.

01I Akıllı şehirler ve sürdürülebilirlik bilincinin inşaat ve gayrimenkul sektöründe geliştirilmesi için sektörel bazda eğitimlere ağırlık verilmeli ve insan kaynakları güçlendirilmeli.

02I Klasik üret-sat mantığından çıkılmalı, nasıl inovatif çözümler geliştirileceğine

odaklanılmalı. Bunun için de bu alanda deneyimli ve sektörel çözüm geliştirecek ekiplerle çalışılmalı. Teknoloji ürünleri ya da TÜBİTAK projeleri geliştirilmeli, yeni inşa tekniklerinin Ar-Ge çalışmaları yapılmalı ve prototip üretilmeli.

03I Afetlere dayanıklı ve sürdürülebilir projeler geliştirilmeli.

5 adıma yatırım yapılmalı

Türkiye'de sürdürülebilirlik ve gayrimenkul teknolojileri entegrasyonu açısından inşaat şirketlerinin kendilerini beş adımda geliştirebilmeleri büyük önem taşıyor:

01I İnşaat ve gayrimenkul şirketleri sürdürebilirlik açısından öncelikle binalarda ve konutlarda karbon salımının azaltılması yönünde kendilerini geliştirmeli.

02I Bu süreçleri etkin yönetebilmek için kurumsal gelişime dayalı bir ERP sistemi şirket bünyesine entegre edilmeli, dijital süreçlerin performansı artırılmalı.

03I Kentsel dönüşüm konularında daha farkındalıklı projeler üretilmeli.

04I Akıllı şehirlerde akıllı konutlar üretebilme vizyonu yaygınlaşmalı.

05I Süreçlerin entegrasyonunu sağlayarak kurumsal performansın artırılmasına odaklanılmalı.

02 PROPTECH GİRİŞİMLERİNİ YAYGINLAŞTIRMAK

"Sektörün sorunlarını çözebilecek girişimler artmalı"

GYODER Başkan Yardımcısı ve Grifon Capital Yönetim Kurulu Başkanı Tuğra Gönden, "Bir melek yatırımcı olarak sadece yatırım yapmıyor, girişimcilerin hem müşterileri oluyor hem de birlikte ürün geliştirerek ortaklık kuruyoruz. Çalıştığımız yerli ve yabancı girişim sermaye fonları bu misyonumuzu çok önemserken, bu özelliğimiz girişimcilerin sonraki yatırım turları için güzel bir yatırımcı pIpelIne'ı sağlayabiliyor" diyor.

Şirketlerin farklı alanlardaki girişimlere yatırım yaparak Ar-Ge faaliyetlerini bir nevi outsource ettiklerini gözlemliyoruz. Bu kapsamda daha fazla inşaat şirketinin girişim sermaye fonu kurmaları ve odaklı ekipler ile bu alanı daha yakından takip etmeleri büyük önem taşıyor. Ar-Ge maliyetli bir iş ve ciddi bir insan kaynağı gerektiren bir yapı. Daha kurumsal ve sistematik olmak adına girişimcilerle çalışmak çok daha verimli sonuçları beraberinde getiriyor. Türkiye gayrimenkul sektörünün çatı STK'sı olarak GYODER, sektörün tüm paydaşlarını bir araya getirme imkanına sahip. Girişimleri sektör oyuncuları ile bir araya getirip hem yatırım hem de müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak bir fonksiyona sahip. Aynı zamanda sektörün sorunlarını çözebilecek girişimleri ve yeni yaklaşımları pazardaki oyunculara sunabilir.

Akıllı sözleşmeler, veri tabanları ve tokenizasyon

Ne yazık ki gayrimenkul sektörü tüm dünyada teknolojik dönüşüm konusunda en son sıralarda yer alıyor. Birçok süreç halen teknolojiden çok uzak gerçekleşiyor. Yasal düzenlemeler de bu konuda engel olabiliyor. Örneğin, kitlesel fonlama konusu çok daha ileri bir noktada olabilecekken oldukça erken bir aşamada. Blok zincir teknolojisi ise çok heyecan verici bir alan ve bu konuda çalışmalarımızı genişletiyoruz. Burada ilk olarak özellikle akıllı sözleşmeler, veri tabanları ve tokenizasyon gibi alanlar önümüze çıkıyor. Diğer yandan gayrimenkul dikeyinde son derece geniş ve sınırsız imkanlar olduğunu söylemek mümkün.

03 GAYRİMENKUL TEKNOLOJİLERİNE ADAPTE OLMAK

"Anahtar kelimelere odaklanılmalı"

EurAsia Proptech Initiative (İstanbul) ve ME Proptech InitIative (Dubai) Kurucusu Mete Varas, Nisan 2024 sayımızda gayrimenkul teknolojilerini değerlendirdi.

Beklentinin aksine inşaat sektöründe gayrimenkul teknolojilerinin kullanımı çok sınırlı. Yurt dışında ise müteahhitlik hizmeti veren şirketler, bir seviye daha iyi durumda. Tüm sektörlerde olduğu gibi inşaat sektöründe de ciddi bir verimlilik sorunu yaşanıyor. Son dönemde sektör oyuncularından "100 bin TL'ye çalıştıracak vinç operatörü bulamıyoruz" ya da sektör derneklerinden "Sadece kalifiye değil, tecrübesiz eleman da bulamıyoruz" benzeri demeçler gündeme geliyor.

Kapsam iyi anlaşılmalı

Gayrimenkul sektörü; konut, ofis, perakende, lojistik, konaklama gibi ana dalları ve alternatif yatırım dalları ile oldukça geniş ve multidisipliner bir yapıya sahip. Buna tüm inşaat süreçlerini, park, mobilite gibi sektörleri ekleyebiliriz. Bu nedenle öncelikle kapsamın anlaşılması gerekiyor. Ancak pastanın kreması ise iklim teknolojileri... Zira gayrimenkul ve inşaat, bu alanda en kötü sicile sahip sektörler. Kısaca 'yapı ortamı' olarak belirttiğimiz bu devasa alanda planlamadan tasarıma, izinlerden inşaata, satış ve pazarlamadan yönetime ileride ise yenileme ve yıkıma kadar olan yaşam döngüsünde dünya çapında 10 binin üzerinde şirket bulunuyor. Bu nedenle pazar farklılıkları görmemiz son derece doğal.

En sık yapılan hatalar

Üretimden hizmet döngüsüne kadar yapay zeka ve büyük veri odaklı gayrimenkul teknolojilerini iş süreçlerine adapte etmek isteyen inşaat şirketlerinin en sık yaptıkları hatalar ise şöyle özetlenebilir:

* Çok geç kalındığını düşünerek panik yapmak.

* Konuyu 'hangi ürün ya da servisi alsam da kullansam' basitliğine indirgemek.

* Bunun uzun bir yol olduğunun bilincinde olmamak.

* Üst yönetimin kararlı olmaması.

* Yeni çalışma şekillerine açık olunmaması.

* İnsan kaynağının son derece önemli olduğunun yeterince anlaşılmaması.

* Hedefin ne olduğunu tespit etmeden aksiyon alınması.

Öne çıkan trendler

01I Yeni uygulamalar: Zaman içinde çeşitli trendlerin belirleyici olduğu dikkat çekiyor. İlk etapta görülen değişim, genelde gayrimenkul pazaryerleri (ilan siteleri) oldu. Ardından yazılım çözümleri geliştirildi. Yatayda önce mobil, blok zinciri, nesnelerin interneti ve yapay zeka gibi teknolojiler ekseninde uygulamalar artış gösterdi. Burada yapay zekaya ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Yapay zekanın derinlemesine etkileyeceği alanların başında ise gayrimenkul ve inşaat sektörü geliyor.

02I İnovatif iş modelleri: Proptech ile birlikte yeni iş modelleri de bu sürece dahil oldu. Mülk ve varlık yönetimi operasyon ve yazılım şirketleri, kiracı/çalışan uygulamaları, bina yönetim yazılımları, inşaat proje yazılımları, inşaat saha optimizasyon ve güvenlik yazılımları, enerji verimlilik, dijital ikiz yazılımları, karbon muhasebesi, sürdürülebilir veri merkezleri ve retrofit çözümleri öne çıkıyor. Son yıllarda yaşanılan siyah kuğu olayları ise gayrimenkulün, özellikle ticari gayrimenkulün yeni baştan yazılmasını sağladı.