Türkiye girişimcilik ekosistemi yıllık 1 milyar dolarlık yatırım hacmine ulaşmak üzere. Startups.watch'ın hazırladığı ve her çeyrekte açıklanan rakamlara göre 2024'ün ilk dokuz ayında 388 yatırım turunda 709 milyon dolar yatırım yapıldı. Son çeyrekte 1 milyar doları yakalama ve hatta geçme şansımız bulunuyor. Girişimcilik ekosistemini besleyen pek çok bireysel ve kurumsal yapı bulunuyor. Özellikle son beş yıldır ekosistemi ateşleyen ana unsurun venture capital şirketleri ve girişim sermayesi yatırım fonları (GSYF) olduğunu da belirtmemiz gerekiyor. Nitekim 2019-2024 (ilk 9 ay) döneminde 951 milyon dolar büyüklüğünde 378 adet GSYF ve 1.3 milyar dolar büyüklüğünde 57 adet VC fonu kurularak toplam 2.2 milyar dolarlık bir havuz oluşturulduğunu görüyoruz.
ALBARAKA TÜRK'ÜN GİRİŞİM STRATEJİSİ
Albaraka Türk finans camiasında girişim ekosistemi için kolları sıvayan ilk bankalardan biri. 2017'de kurduğu Albaraka Garaj Hızlandırma Programı ile henüz fonlar için vergi avantajları sağlanmadan elini taşın altına koyarak sektöre önemli bir katkı vermeye başladı. Daha sonra Albaraka Portföy Yönetimi çatısı altında kurulacak GSYF'ler ile önce Garaj'dan mezun olacak önü açık girişimlere yatırım yapma düşüncesini hayata geçirdi. 2019 ve sonrasında GSYF pazarı bir anda hareketlenince bilgi birikimi avantajını kullanarak APY Ventures markası altında GSYF kurma ve yönetme işini geliştirerek pazardan önemli bir payı kaptı. İşlerdeki asıl patlama 2020'nin sonunda Türkiye'nin ilk özel-kamu iş birliği ile kurulan GSYF'sinde ortak olarak yer almaları oldu. Bilişim Vadisi, Vakıf Katılım ve Albaraka Türk'ün eşit oranda yatırımı ile kurulan Bilişim Vadisi GSYF'nin yöneticisi Albaraka Portföy oldu. Böylece 100 milyon liralık portföye hakim oldu.
APY VENTURES'IN DOĞUŞU
Geçen ay, 2019'da Albaraka Portföy'e katılan ve APY Ventures markasını oluşturan APY Ventures Girişim Sermayesi Yatırım Fonları Müdürü Mustafa Keçeli ile buluştuk. Daha önce Bizim Menkul'de Kurumsal Finansman bölümünde çalışan Keçeli Albaraka Türk'ün GSYF'ler ile ilgili yatırım yapma kararıyla birlikte fon yöneticisi olarak Albaraka Portföy'e transfer olmuş. "Önce girişimlerle imzalanan sözleşmeleri inceledim" diye anlatıyor Keçeli ve "Bankanın hukuk departmanının hazırladığı sözleşmeleri okuyunca işi banka dışına çıkartmamız gerektiğini gördüm" diyor. 2020'nin Mayıs ayında bankanın 5 milyon lira sermaye koymasıyla ikinci GSYF'si kuruldu. Keçeli, "Yönetim kendi başımıza neler yapabileceğimizi görmek istiyordu" diye anlatıyor. Böylece Keçeli ilk yıl Garaj'dan çıkan 3-4 şirkete yatırım ve iç süreçlerin yeniden yapılandırılması hatta süreçlerin sıfırdan oluşturulması için çalıştı. Bu dönem Albaraka Türk'ün GSYF'lere ile olan ilişkisinde önemli bir kırılma noktası oldu zira fon beklenenden çok daha fazla ilgi görmüştü. Nitekim bu tecrübe Albaraka Türk'ün Bilişim Vadisi GSYF'sine yatırım yapma kararında etkili oldu. "Bilişim Vadisi GSYF bizim için ikinci kırılma noktasıydı" diye anlatıyor Keçeli ve ekliyor: "100 milyon liralık portföy ile 2022-2023 yıllarında her ay iki yatırım yaptık. İnsan üstü bir çaba sarf ettik. Doğru şirketleri bulduk ve yatırım kararlarını hızlı aldık." Bilişim Vadisi GSYF bugün 42 yatırımı ile Türkiye'nin önde gelen GSYF'leri arasında yer alıyor. Bu gelişmeler yaşanırken bir yandan da markalaşma çalışmaları yaptıklarından da bahseden Keçeli, "O dönemde Albaraka Türk'ün genel müdürü olan Melikşah Utku'nun "Yenilikçi değil misiniz? Klasik isimleri bir kenara bırakın" yorumuyla APY Ventures markasının doğmuş olduğunu anlatıyor. Böylece Albaraka Türk Portföy Yönetimi artık APY Ventures markası altında GSYF yatırım ve yönetimini gerçekleştirecekti.
YENİ FONLAR KURULUYOR
Tam GSYF kuruluşlarının hızlandığı bir dönemde bu büyüklükte bir projede yer almak elbette APY Ventures'ı sektörde ön plana çıkardı. Keza Ostim GSYF, T3 GSYF fonları derken bugün 30 farklı GSYF'yi bünyesinde barındıran bir yapıya dönüştü. APY Ventures hem fon kuruluşu ve yönetimi hizmeti veriyor hem de 7 GSYF ile ekosistemde kendi yatırımlarını yapıyor.
Mustafa Keçeli'nin yoğun gündemi ise devam edecek. Her ne kadar dört senede üç kişilik bir ekipten bugün 13 kişiye çıkmış olsalar da yatırımlar hız kesmeden devam ediyor. Keçeli; bugüne kadar toplam 65 şirkete yatırım yaptıklarını, bu sayıyı 2026 sonuna kadar 100'ün üzerine çıkartmayı hedeflediklerini anlatıyor.
YURT DIŞI HAMLESİ
APY Ventures'in önemli bir yatırımı daha var: APY TEKMER. Ostim Teknik Üniversitesi ortaklığıyla kurulan bu teknoloji merkezi KOSGEB tarafından da destekleniyor. Keçeli, "GSYF işine başlarken bu alanda ne eksik var diye düşünerek strateji oluşturmuştuk. Şimdi yeniden baktığımızda girişimcilik ekosisteminin ne eksiği var dedik. Cevap, girişimlerin yurt dışına çıkmasıydı. İşte bu eksiği kapatmak için harekete geçtik ve APY TEKMER'i oluşturduk. Yurt dışında üniversitelerle, hızlandırma merkezleriyle, yatırım kuruluşlarıyla ortaklık kuracağız ve girişimlerimizin yurt dışına açılması için çalışacağız" diyor.
AKÖDE'NİN YENİ İŞ MODELİ
Geçen ay Akbank'ın yüzde 100 iştiraki olan AKÖde'nin Genel Müdürü Emel Arseven ile buluştuk ve artık meyvelerini almaya başladıkları yeni iş modelini konuştuk. 2018'de altyapı çalışmaları ile başlayan ve 2019'da Tosla markasıyla piyasaya giren AKÖde'nin hedef kitlesi öncelikle gençlerdi. Bu alanda hızla büyüyen Tosla kısa zamanda milyonları bulan kullanıcı kitlesine ulaşmıştı. Ancak 2022'de getirilen e-para düzenlemeleri AKÖde'nin stratejisini geliştirmesine ve ticari işletmelere de hizmet verme kararı alınmasına neden oldu. Arseven "Kullanıcı deneyiminin değişmesiyle biz de yeni arayışa girdik ve işletmelere mevcut ve yeni lisanslarımız ile hizmet vermeye karar verdik" diyor. Böylece, Tosla'nın bireysel müşterilere sunduğu finansal çözümlere ek, dönüşüm kapsamında işletmelere sağladığı çözüm hizmetlerinin tamamını Tosla İşim adı altında sunmaya başlamış. Bu yeni iş modelinde KOBİ'ler ve girişim ekosistemi başta olmak üzere işletmelerin finansal ihtiyaçlarına çözümler üretmek hedefleniyor. Tosla İşim, servis sağlayıcısı olarak farklı çözümlerin uygulama ve programlama arayüzlerini (API) tek noktadan sağlayarak firmalara hızlı ve kolay uyumlanan çözümler sunuyor ve işyerlerine sunduğu ödeme alma çözümleriyle tüketicilerin alışveriş ve satın alma deneyimini kolaylaştırıyor. Bu değişikliğin sonucunda ilk sanal POS'u hayata geçirdiklerini anlatan Arseven, pek çok bankanın işlemlerini tek bir platform üzerinden gerçekleştirmek istediklerini anlatıyor. Tosla İşim ile sektördeki önemli bir eksiği tamamladıklarından bahseden Arseven, "Büyük şirketlerin ve pazaryerlerinin banka API'lerini kullanarak kredi hizmeti verdiğini biliyoruz. Ancak küçük işletmeler maliyet nedeniyle bunu yapamıyordu. Böylece biz 'Kredi ile Ödeme Geçidi' servisini hayata geçirdik" diyor. Bu sistem internetten alışveriş yapanlara ödeme aşamasında anlaşmalı banka ve finansman şirketlerinin kredi tekliflerini tek ekranda görmelerini ve seçtikleri krediyle ödeme imkânı sağlıyor. İşlemin hızı ve kullanım pratikliğinin büyük pazaryerleri tarafından da dikkat çektiğini belirtelim. Bu yenilik elbette hemen talebi de beraberinde getirdi. Kredi ile Ödeme Geçidi hizmeti perakende sektöründe önce Teknosa'da hayata geçti. Önümüzdeki aylarda bünyesinde İstikbal, Bellona, Mondi Home, Gümüşsuyu Halı'yı barındıran Erciyes Holding müşterilerinin e-alışverişlerinde kullanılabilecek. Yazar Kasa POS hizmeti ile fiziki ödemeler pazarına da girdiklerini anlatan Arseven, "Yol haritamız belli. Tosla gençlerle buluşmaya devam ederken Tosla İşim ile oluşturduğumuz platformda yeni geliştirmeler ve ürünler üzerinde çalışıyoruz. 2025 için öncelikli hedefimiz fiziki pos pazarında büyümek. Geliştirdiğimiz platform ile özellikle KOBİ'lerin ihtiyaç duyduğu alanlarda olacağız" diyor.