Türkiye'nin 37 yıllık yerli deterjan markası ABC'nin kadın çiftçilerle birlikte yerli değerleri koruma stratejisine dayalı ve her yıl farklı bir bölgede farklı bir tıbbi-aromatik bitki yetiştirilmesine destek verdiği 'ABC ile Yerli Yerinde' kurumsal sosyal sorumluluk projesi, bu yıl beş yaşında... 2022'nin destek amaçlı seçilen bölgesi Kars'ın merkez Oğuzlu Köyü, destek verilecek tıbbi-aromatik bitki ise mavi kantaron... Şu ana kadar bölge açısından ekonomik değeri olmayan mavi kantaronun özü ve yağı özellikle kozmetik/kişisel bakım sektöründe yaygın olarak kullanılıyor.

Hasat sonunda 5 dekar alandan yaklaşık 4 bin kg taze bitki elde edilmesi ve 500 kg üst drog herba verimi bekleniyor. Mavi kantaronun satışı için e-ticaret altyapı çalışmaları sürdürülüyor. Mavi kantaronun 100 gramının piyasadaki satış değeri yaklaşık 45 TL. Hasat sonunda ilk yıl için elde edilmesi planlanan 250 kg mavi kantaronun ekonomik değerinin ise yaklaşık 125 bin TL ile 200 bin TL arasında.

Projeyle Kars'ın Oğuzlu Köyü'nde 20 kadın, kendilerini geçindirecek geliri elde edebilecek. Kadın kooperatifinin tesisinde oluşturulan ve yağ yapımı için kullanılacak distilasyon ve soğuk sıkım makineleriyle şu anda Kars florasında yaygın ancak ekonomi-dışı olan pek çok tıbbi ve aromatik bitki yağ haline getirilerek değerlendirilecek.

"KADINLARA VE GENÇLERE POZİTİF AYRIMCILIK YAPIYORUZ"

'Yerli yerinde Mavi Kantaron' projesiyle ilgili olarak Kars Tarım ve Orman İl Müdürü İbrahim Altıntaş, "Kooperatif için köyde gerekli olan 10 dönümlük ekim alanı kooperatif başkanımız tarafından sağlandı. ABC Deterjan, kooperatif üretim binası ve üretim ekipmanları bütçesine destek verdi. Hepimizin bildiği gibi tarım, ülkemizin en önemli değerlerinden biri. Geleneksel tarım ürünlerinin yanı sıra ülkemizde bu anlamda dev bir hazine daha var; tıbbi ve aromatik bitkiler. Sadece Oğuzlu'da değil, tüm Kars ili sınırlarında bu bitkilere büyük oranda değer katma çabalarımız sürüyor. Tarımda çok önemli bir değerimiz daha var; kadınlar ve çiftçilik yapan kadınlarımız. Açıkçası tarım alanında kadınlarımızın erkeklerden daha fazla değer yarattıklarını söyleyebilirim. ABC'nin bize başvurusu ile birlikte hem mavi kantaron bitkisi ekonomiye katkı sağlar hale gelmiş oldu hem de kooperatifimiz bir üretim merkezine sahip hale gelmiş oldu" açıklamalarında bulundu.

"DÜNYA ÇAPINDA PAZARLAMAYI PLANLIYORUZ"

'Yerli Yerinde Mavi Kantaron' projesinin STK ortağı Oğuzlu Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Sondem Yıldırım ise "Mavi kantaron, bu bölgenin yıldızı olan çok özel bir bitki. Kişisel olarak aromatik yağ yapımı çabalarım uzun zamandır sürüyor. Takdir edersiniz ki üretim ekipmanı olmadan üretebileceğimiz yağ hacmi çok sınırlı, yaptıklarımızla büyümemiz çok zordu. Artık hem tesisimiz var hem de bol miktarda yağ üretebilecek makinelerimiz var. Şimdilik 5 dönümlük alanda ekim yaptık, bu daha sonra 10 dönüm hatta neden 100 dönüm olmasın diye düşünüyoruz. Büyük hayallerimiz var. Bu aromatik yağ yapımı çalışmalarımızı bütün çevre köylere yaymayı hayal ediyoruz" diyerek duygularını ifade etti. Sondem Yıldırım sözlerine, "Ürettiğimiz yağları dünya pazarında da pazarlamayı planlıyoruz. Ayrıca ABC Deterjan'ın finanse ederek satın aldığı teknik ekipman sayesinde sadece mavi kantaron değil; pek çok bitkinin yağını ve özünü üretebilir hale gelmiş olduk. Bizden mutlusu yok" diyerek devam etti.

(ABC Deterjan Pazarlama Direktörü Deniz Özyer, Kars Tarım Ve Orman İl Müdürü İbrahim Altıntaş ve Oğuzlu Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Sondem Yıldırım)

"HEDEFİMİZ, 2025 SONUNA KADAR 500 KADIN ÇİFTÇİ"

ABC Deterjan Pazarlama Direktörü Deniz Özyer ise bu yıl 'Yerli Yerinde Projesi'ni özellikle bir doğu ilinde yürütmek konusunda çok kararlı olduklarını belirterek, "2017 yılında Osmaniye Bahçe'deki safran çalışmamızı 2018'de Ordu Perşembe'de taflan, 2020'de ise Bursa Karacabey Dağkadı'da ekinezya, 2021'de İzmir Menemen'de aynısefa bitkisi ile devam ettirdik. Bu yıl da sürdürebilirliği ve kurumsallığı sağlamak amacıyla başvurduğumuz Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yönlendirmesiyle Kars Tarım ve Orman İl Müdürlüğü'nün kapısını çaldık. Mavi kantaron projesi, Türkiye için bir örnek sağlaması açısından da ilgimizi çekti" ifadelerini kullandı.

'Yerli Yerinde Mavi Kantaron' projesinden 20 kadının ekmek yiyecek olmasının kendileri için büyük bir gurur kaynağı olduğunu ifade eden Özyer; Osmaniye Bahçe, Ordu Perşembe, Bursa Dağkadı, İzmir Menemen ve son olarak Kars Oğuzlu ile birlikte yaklaşık 350 kadının projeleri sayesinde gelir elde ettiğini bildirdi. Özyer, "2025 yılına kadar 'ABC ile Yerli Yerinde' projesi sayesinde 500 kadının gelir elde etmesi için çalışacağız. İçinde bulunduğumuz 2022, proje'nin 5'inci yılı olması sebebiyle Tarım ve Orman Bakanlığı ile birlikte daha geniş açılımlı bir proje üzerinde çalışıyoruz. Ekim ayında tüm kooperatiflerimizi bir araya getirerek kaynaşmalarını ve sinerjilerini artırmalarını sağlayacağız. Projemizin daha da yaygın hale gelmesi için çalışmalarımız sürüyor" yorumunda bulundu.

CENTAUREA CYANUS MAVİ KANTARON (PEYGAMBER ÇİÇEĞİ)

Latince adı Centaurea Cyanus olan mavi kantaron, papatyagiller familyasına ait mavi ve mor renkli çiçeklere sahip bir bitki. İçerdiği protosiyanin pigmenti mavi renkli olmasını sağlıyor. Tek yıllık otsu bir bitki olan ve halk arasında 'peygamber çiçeği' olarak da bilinen mavi kantaron, Avrupa resim sanatında sıkça kullanılıyor ve Asya ülkeleri, Orta Doğu, Doğu Akdeniz, Kafkaslar ve Balkanlar'da yetiştiriliyor. 40-90 cm uzunluğunda olan mavi kantaron için en elverişli ortam; az kireçli, kumlu topraklar. Kimyasal ilaç ve gübrelere hassas ve haziran ayından eylül ayına kadar çiçek açıyor.

Mavi kantaron Anadolu'da pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmış. Günümüzde ise kozmetik yapımında özellikle sıklıkla yüz ve göz kremlerinde yer alıyor. Kantaron yağı, kuru ve hassas ciltlerin doğal bariyerinin dengelenmesini sağlıyor ve ciltte oluşabilecek birçok leke görünümünü azaltıcı özelliği bulunuyor.

PROJE BEŞİNCİ YILINDA

1.yıl / Osmaniye, Bahçe ilçesi / Safran: Kadın çiftçiler tarafından safran bitkisi yetiştirildi. Bu dönemde 600 gram safran üretimi gerçekleştirilerek elde edilen hasılat, projede yer alan 20 kadına gelir olarak dağıtılmıştı.

2. yıl / Ordu, Perşembe İlçesi / Taflan: Tarım ve Orman Bakanlığı ile iş birliği gerçekleştirilerek taflan bitkisine destek verilmiş, çürüyen taflan meyvelerinin ekonomiye katkıda bulunması sağlanmıştı. Bölgede kurulan meyve kurutma ünitesi sayesinde yılda ortalama 1.000 ton meyve değerlendiriliyor.

3. yıl / Bursa, Karacabey-Dağkadı Köyü/ Ekinezya: Dağkadı Köyü'nde 'ekinezya' bitkisine destek verilmişti. Proje kapsamında çalışan Dağkadı Üreten Kadınlar Kooperatifi üyesi 40 kadının ürettiği erişte, reçel, turşu, kozalak şurubu, tarhana gibi ürünler için kurutma makinesi ve salça makinesi alımı yapıldı.

4. yıl / İzmir, Menemen / Aynısefa: 4 dönümlük alanda aynısefa bitkisi yetiştirilerek Menemen Kalkınma Kooperatifi'ne destek sağlanmıştı. 1 dönümlük alandan 150 kilogram ile elde edilen bu rakam ortalama rekolte düzeyinde.

5. yıl / Kars, Oğuzlu Köyü / Mavi Kantaron: Hasat sonunda 5 dekar alandan yaklaşık 4 bin kg taze bitki elde edilmesi ve 500 kg üst drog herba verimi bekleniyor.